Πριν από λίγες ημέρες ο τόπος βούηξε με φήμες για μια επικείμενη μαγνητική καταιγίδα η οποία, όπως έλεγε το Ίντερνετ και η τηλεόραση, θα έπληττε ειδικά την Ελλάδα. Την ημέρα της υποτιθέμενης καταιγίδας έστειλα ένα email στον blogger Νικηφόρο, που επιμελείται το Blue Dot, για να γράψει ένα σχετικό post. Τι είναι αυτή η μαγνητική καταιγίδα; Τι σημαίνει; Γιατί συμβαίνει; Τι θα προκαλέσει; Ο κόσμος έπρεπε να ξέρει.
Λίγα λεπτά αργότερα ο Νικηφόρος μου απάντησε προβληματισμένος ότι, ψάχνοντας στα ίντερνετς, στα συνήθη έγκυρα και έγκριτα διεθνή μέρη, δεν έβρισκε τίποτα για καμία καταιγίδα, και ειδικά απολύτως τίποτα σχετικό με την Ελλάδα. Στο ελληνικό ίντερνετ, δε, αναφερόταν μόνο μια πηγή για την “είδηση”: Ένας επιστήμονας από το Δημόκριτο, ο οποίος είχε δώσει συνέντευξη στην έγκριτη εφημερίδα Espresso μια εβδομάδα νωρίτερα.
Την “είδηση” αναπαρήγαγαν, μεταξύ άλλων: Η Ημερησία, το iefimerida, το News24, η Lifo και πολλά άλλα sites.
Με δυο απλές αναζητήσεις στο Google και ένα τηλέφωνο που πήρε ο Νικηφόρος στο Δημόκριτο διαπιστώσαμε ότι ο κύριος που έδωσε τη συνέντευξη στην Espresso είναι από αυτούς που πιστεύουν στους αεροψεκασμούς, ότι δεν έχει καμία σχέση με το Δημόκριτο, και ότι δεν υπάρχει καμία μαγνητική καταιγίδα πουθενά. Οπότε γράψαμε αυτό το post. Λίγο αργότερα έβγαλε και το ΑΠΕ ένα άρθρο στο οποίο κανονικοί επιστήμονες διέψευδαν την υποτιθέμενη καταιγίδα.
Τα ίδια sites αναπαρήγαγαν και την είδηση του ΑΠΕ χωρίς κανένα πρόβλημα, σα να μην τρέχει τίποτα: Η Ημερησία, το iefimerida, το News24, η Lifo.
Ήταν ένα ακόμα κρούσμα επιπόλαιης ιντερνετικής “δημοσιογραφίας”, όχι το πρώτο, και οπωσδήποτε όχι το τελευταίο. Τις προάλλες πολλά Μέσα αναπαρήγαγαν μια φωτογραφία από μαραθώνιο του 2010 στην Κωνσταντινούπολη αναφέροντας ότι απεικονίζει πορεία διαμαρτυρίας από αυτές που γίνονταν τις προηγούμενες ημέρες στην πόλη (εδώ η Αυγή). Πριν από λίγες εβδομάδες κάποια Μέσα σκότωσαν το λάθος Δημήτρη Μπουραντά, ενώ πριν από λίγες ημέρες είδα σε δημοσίευμα για την παραίτηση του Ευρωβουλευτή Κρίτωνα Αρσένη τη φωτογραφία ενός άλλου Αρσένη.
Αυτά τα λάθη συμβαίνουν συνέχεια, υπάρχουν παντού. Συνέβαιναν πάντα, βεβαίως. Εδώ καλή δημοσιογραφία δεν έχουμε, όλοι το ΑΠΕ αναδημοσιεύουν, και το μόνο παραδοσιακό μέσο που έχει διατηρήσει έστω κι ένα ίχνος σοβαρότητας είναι η εφημερίδα με τις πιο ενδιαφέρουσες απόψεις. Και ποιος μπορεί να ξεχάσει την κάλυψη μιας ανύπαρκτης επίσκεψης Ερντογάν στον Καραμανλή από άλλες εφημερίδες, παλιότερα. Αλλά τώρα, στο ασθμαίνον και αυτοτροφοδοτούμενο ίντερνετς, συμβαίνουν αναπόφευκτα συχνότερα.
Το χειρότερο όμως δεν είναι αυτό.
Το χειρότερο είναι ότι δεν έχει σημασία.
Για τις παραπάνω κοτσάνες υπάρχουν δικαιολογίες, αλλά δεν υπάρχουν συνέπειες. Τέτοια λάθη γίνονται συνέχεια, επειδή άπειροι και/ή κακοπληρωμένοι συντάκτες αναγκάζονται να κυνηγάνε κάποιον ιλιγγιώδη αριθμό posts την ημέρα για να συνεχίσουν να μπορούν να πληρώνουν τον ΟΑΕΕ, κι αυτό δεν έχει καμία σημασία. Κανένας διαφημιστής δεν πρόκειται να τραβήξει τα banners του από ένα site επειδή δημοσίευσε μια ανύπαρκτη είδηση. Τα pageviews δεν θα πέσουν. Ο κόσμος δεν θα σταματήσει να μπαίνει. Κατά μία έννοια, το τι γράφει μέσα το κείμενο, οποιοδήποτε κείμενο, στη δομή των σημερινών ειδησεογραφικών sites δεν έχει καμία σημασία. Αρκεί να υπάρχουν τα keywords για το SEO και ο ιδιοκτήτης να έχει πάει για φαΐ με τα αφεντικά των μήντια σοψ, κι όλα καλά. Οι ειδήσεις θα μπορούσαν να έχουν μέσα lorem ipsum κείμενα. Κανείς δε νοιάζεται.
Κι αυτό είναι φυσιολογικό. Στη δημοσιογραφία, όπως και στην πολιτική, δεν μπορείς να περιμένεις από τον καταναλωτή (τον αναγνώστη, τον πολίτη) να επιβάλλει το σωστό. Ό,τι του δώσεις να διαβάσει θα το διαβάσει, κι όποιον του βάλεις να ψηφίσει, θα τον ψηφίσει. Η μόνη ελπίδα για να βελτιωθεί η ποιότητα (και στην περίπτωση της πολιτικής, και σ’ αυτή της δημοσιογραφίας), είναι να του δώσεις και μια σωστή επιλογή, και την ευχέρεια να την επιλέξει. Όταν ακόμα και τα υποτιθέμενα πιο σοβαρά ειδησεογραφικά sites της ελληνικής γλώσσας αναπαράγουν άκριτα ψέματα και μπαρούφες εύκολα να τις αναγνωρίσει κανείς με μια απλή αναζήτηση στο Google, ο κόσμος αυτά θα διαβάσει και, ναι, η αξιοπιστία όλων, ίσως και ολόκληρου του ίντερνετς, θα συνεχίσει να φθείρεται στα μάτια του, κανένας δεν θα πιστεύει αυτά που διαβάζει ποτέ, όλοι θα παραμένουν ανενημέρωτοι και γεμάτοι απορίες, αλλά ταυτόχρονα θα συνεχίσει κάτι άλλο να ισχύει:
Το κενό για ένα ψηφιακό μέσο που δεν θα γράφει μπαρούφες θα παραμένει ανοιχτό. Το μόνο που χρειάζεται είναι να έρθει κάποιος να το γεμίσει.
