Καλησπέρα σας, δυστυχώς δεν έχω πολύ χρόνο, οπότε θα είμαι πολύ σύντομος και θα σας γράψω μερικές σκέψεις όχι πολύ καλά τεκμηριωμένες με τα συνήθη λινξ, να με συμπαθάτε γι’ αυτό, υπόσχομαι να συμπληρώσω τα παρακάτω με βιβλιογραφία το συντομότερο δυνατό.
Το λοιπόν:
Παρακαλώ σταματήστε να λέτε “κεντροαριστερά”.
Πρόσεξα ότι τις προάλλες κυκλοφόρησε ένα ενδιαφέρον και κατά τα άλλα νηφάλιο κείμενο το οποίο καλεί στην ανασύσταση της “Κεντροαριστεράς”, ενός πολιτικού χώρου που, σύμφωνα με τους υπογράφοντες του κειμένου, λείπει από την ελληνική πολιτική σκηνή, και είναι σύμφωνα με αυτούς το μοναδικό πράγμα που χωράει στο κενό ανάμεσα στη δεξιά και την λαϊκιστική αριστερά, χώροι που, για τους υπογράφοντες και για πολλούς άλλους, είναι ανεπαρκείς να διαχειριστούν την κρίση ή οτιδήποτε άλλο, αποτελούνται από φρενήρεις φανατικούς κι αφασικούς, και είναι γενικώς για τα πανηγύρια.
Ακούστε.
Μπορούμε νομίζω να δεχτούμε ότι “Κεντροαριστερά” ήταν ένα τεχνητό ιδεολογικό κατασκεύασμα πρώην κομμουνιστών που, μετά την αποτυχία των ουτοπιστικών κινημάτων του ’60 και τη διανοητική (ή και ηλικιακή) τους ενηλικίωση, συνειδητοποίησαν πώς λειτουργεί ο πραγματικός κόσμος και, ξαφνικά, ένιωσαν τύψεις, και ήθελαν να συνεχίσουν να αυτοαποκαλούνται αριστεροί, έστω κι αν είχαν καταλάβει ότι η “αριστερά” έπαυε σιγά σιγά να είναι αυτό που νόμιζαν. Δεν ξέρω αν εκείνη την εποχή υπήρχε όντως ανάγκη για μια “αριστερά” που δέχεται ότι ο καπιταλισμός είναι το μόνο βιώσιμο οικονομικό σύστημα της πρόσφατης ιστορίας, ότι εξαιτίας του γεννήθηκε η τεχνολογική επανάσταση και αυξήθηκε ραγδαία το βιοτικό επίπεδο του Δυτικού κόσμου, αλλά πλέον οπωσδήποτε δεν υπάρχει, γιατί ο ψυχρός πόλεμος τελείωσε, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας ωρίμασε, και έγινε πλέον σαφές ότι στον κόσμο αυτό, το Δυτικό, υπάρχει μόνο ένα οικονομικό/ιδεολογικό κατασκεύασμα που υλοποιείται στην πραγματικότητα, ο “φιλελευθερισμός”.
Μην τρομάζετε με τη λέξη, γι’ αυτό την έβαλα σε εισαγωγικά, σχεδόν σίγουρα εννοώ κάτι διαφορετικό από αυτό που σκέφτεστε όταν τη διαβάζετε. Αυτό είναι το πρόβλημα με αυτές τις αυθαίρετες ταμπέλες που προορίζονται να χαρακτηρίσουν ετερόκλητα και περίπλοκα σύνολα ιδεών, είναι τελικά αδύναμες και οποιοσδήποτε αρκετά φανατικός μπορεί να τις ξεχειλώσει προς όποια κατεύθυνση θέλει. Αν ξεχειλώσεις το “φιλελευθερισμό” προς την κατεύθυνση που θα εξηγήσω ευθύς αμέσως, γίνεται νομίζω κατανοητό γιατί ο όρος “κεντροαριστερά” δεν έχει καμία σημασία πια.
Ο “φιλελευθερισμός” και, κυρίως, ο “νεοφιλελευθερισμός” που επικαλούνται οι αριστεροί, εγχώριοι ή μη, ως τον υπέρτατο μπαμπούλα των “αγορών” και του “κεφαλαίου” που θα εξαφανίσει κάθε κράτος πρόνοιας και θα δώσει όλα τα λεφτά στις λάθος ελίτ, είναι ένα αποκύημα της φαντασίας των πιο ακραίων ρεπουμπλικάνων, ένα υγρό όνειρο των Ρόναλντ Ρέιγκαν και των Μάργκαρετ Θάτσερ που ποτέ δεν εφαρμόστηκε ως οικονομικό σύστημα σε δυτικές κοινωνίες. Ο πραγματικός φιλελευθερισμός, ένα οικονομικό σύστημα που βάζει μεν την ελευθερία των πολιτών πιο πάνω από την ισότητα, αλλά σχεδόν πάντα καταλήγει με περισσότερη ισότητα και ισονομία από τα μη-φιλελεύθερα καθεστώτα, σχεδόν πάντα είναι αποτέλεσμα συμβιβασμών που τελικά καταλήγει να διατηρεί μικρά ή μεγάλα “μαξιλαράκια” ασφαλείας για τους πολίτες τα οποία έχουν τη μορφή της κρατικής πρόνοιας. Η Μεγάλη Βρετανία, που πέρασε πολλά χρόνια Θατσερικού φιλελευθερισμού, εξακολουθεί να έχει ένα από τα καλύτερα εθνικά συστήματα υγείας του κόσμου. Οι ίδιες οι ΗΠΑ αυτή τη στιγμή είναι άνω κάτω για το θέμα. Δεν υπάρχει χώρα -ειδικά στην Ευρώπη- που να έχει το στυγνό και απάνθρωπο “φιλελευθερισμό” ή “νεοφιλελευθερισμό” όπως τον εννοούν οι αριστεροί στη διαλεκτική τους.
Κι αυτό είναι, φυσικά, καλό.
Κι επίσης δείχνει ότι η διαφορά των “φιλελεύθερων” καθεστώτων της Ευρώπης από τα υποτιθέμενα “κεντροαριστερά” είναι μηδαμινή. Το ίδιο πράγμα είναι. Υπάρχουν αποχρώσεις του γκρι στο πόσο κράτος υπάρχει, στο πόση φορολογία χρειάζεται, αλλά αυτές έχουν να κάνουν με τις επιμέρους χώρες, την πολιτική τους παράδοση και τις κοινωνικές και οικονομικές συγκυρίες περισσότερο παρά με το αν η κυβέρνηση είναι φιλελεύθερη ή σοσιαλδημοκρατική. Υπάρχουν “κεντροαριστερές” χώρες με πολύ πιο αδύναμο κράτος πρόνοιας από άλλες, “φιλελεύθερες” (αν μπορεί κάποιος να χαρακτηρίσει έτσι χώρες, καταλαβαίνετε τι εννοώ), ας πούμε.
Οπότε ο διαχωρισμός και οι ταμπέλες ετούτες είναι εντελώς άχρηστες το 2013 κατά τη γνώμη μου. Αυτό προσπαθώ να σας πω εδώ κάπως συνοπτικά. Κι αυτή η πραγματικότητα εδώ που τα λέμε είναι προφανής σε ετούτη εδώ τη χώρα εδώ και δεκαετίες, την τρώμε στη μάπα. Είχαμε ένα “κεντροαριστερό” κόμμα, το ΠΑΣΟΚ, και ένα “κεντροδεξιό” κόμμα, τη Νέα Δημοκρατία. Τα δυο τους κυβέρνησαν τα τελευταία σαράντα χρόνια, λίγο πολύ με ίδιο τρόπο. Ουσιαστική διαφορά υπήρχε μόνο στα φωνακλάδικα άκρα τους -στην πράξη, στο δια ταύτα, δεν υπήρχε καμία. Το κράτος εξακολουθούσε να υπάρχει, τεράστιο, δυσλειτουργικό, γεμάτο πελάτες. Θα πίστευε κανείς ότι μετά από όλα αυτά θα το είχαμε πάρει απόφαση ότι η ταμπέλα “κεντροαριστερά”, πέρα από το ότι είναι πια μαγαρισμένη από το διεφθαρμένο ΠΑΣΟΚ, το ως brand name πιο τελειωμένο κι από τα Blackberry, δεν έχει και ουσιαστικό περιεχόμενο.
Αλλα εξακολουθείτε να την επαναλαμβάνετε, και μάλιστα ως κάτι το επιθυμητό, ως κάτι που “λείπει”. Δεν λείπει. Ακόμα κι αν σήμαινε κάτι κάποτε, δεν σημαίνει τίποτα πια. Είναι το MiniDisk της πολιτικής.
Οπότε δεν πρέπει να ζητάμε την “ανασυγκρότησή της”. Πρέπει να ζητάμε την κατάργησή της ως έννοια. Δεν υπάρχει “κεντροαριστερά”. Κι αν είστε πρώην κομμουνιστές και έχετε ακόμα τύψεις, και δεν σας αρέσει η λέξη “φιλελευθερισμός”, ε, ας βρούμε μια άλλη, καινούρια, αμόλυντη, κι ας πούμε ότι θα χρησιμοποιούμε αυτή στο εξής για να περιγράψουμε το οικονομικό μοντέλο της ελευθερίας των αγορών και των ανθρώπων με την επίβλεψη και την υποστήριξη ενός κράτους δικαιοσύνης και πρόνοιας, το μόνο βιώσιμο και ορθολογικό σ’ αυτή την εποχή και σ’ αυτό τον κόσμο, το μόνο που χωράει στο αχανές κενό ανάμεσα στους λαϊκιστές της αριστεράς που ευαγγελίζονται ακόμα τον ουτοπιστικό σοσιαλισμό, και τους λαϊκιστές της δεξιάς που ευαγγελίζονται πετρέλαια στο Αιγαίο ή ό,τι άλλο μοντέλο ανάπτυξης σκέφτονται, δεν ξέρω.
Ας την πούμε “λογική”.
