Το λοιπόν: Αυτό είναι ένα review του Wired application για το iPad, που κοστιζει €3.99 και περιέχει το τεύχος Ιουνίου του περιοδικού. Το δοκίμασα στο iPad που μου έχει στείλει το Public και τεστάρω εδώ και μερικές εβδομάδες, και όταν λέω “το δοκίμασα” εννοώ ότι το διάβασα αντί για το χάρτινο τεύχος του περιοδικού, στο οποίο είμαι συνδρομητής, και το οποίο μου ήρθε λίγες μέρες αργότερα. Κατέληξα σε μερικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Πρώτα, λίγο context: Αγαπώ το Wired, είναι ένα από μόλις τρία περιοδικά που διαβάζω. Επίσης: Δουλεύω σε περιοδικά εδώ και περίπου δέκα χρόνια. Ταυτόχρονα, είμαι τεχνολάγνος από τους λίγους, οτιδήποτε γυαλιστερό και ντίτζιταλ μου αρέσει. Οπότε ήθελα πάρα πολύ να διαβάσω το Wired στο iPad και να πω: Εδώ είμαστε. Αύριο έτσι θα είναι όλα τα περιοδικά, σωθήκαμε, οι δουλίτσες γνωστών και φίλων είναι εξασφαλισμένες, ζήτω γιουπιγιάγια.
Δυστυχώς δεν μπορώ να το πω αυτό.
Το application του Wired μου θύμισε πιο πολύ από οτιδήποτε άλλο τα CD-ROM. Δεν ξέρω αν το θυμάσαι: Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 άρχισαν να βγαίνουν τα multimedia CD-ROM, όπου μπορούσες να δεις πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό πακεταρισμένο σε ένα δισκάκι. Ήταν κλειδωμένο και αυθύπαρκτο: Ένα quantum πληροφορίας ασύνδετο με όλα τα υπόλοιπα πράγματα στη Γη. Ήταν ωραίο, αλλά εξαφανίστηκε ήσυχα και ολοκληρωτικά όταν εμφανίστηκε το Ίντερνετ, που σου επέτρεπε ξαφνικά όλα αυτά τα ωραία οπτικοακουστικά να τα συνδέεις μεταξύ τους σε έναν ατέλειωτο ιστό πληροφορίας.
Ε, το application του Wired είναι ακριβώς σαν τα παλιά CD-ROM, κάτι που κατεβάζεις από το Ίντερνετ αλλά δεν έχει καμία σχέση ή σύνδεση με το Ίντερνετ. Είναι αυθύπαρκτο. Σαν ένα χάρτινο περιοδικό.
Αφού το κατεβάσεις (μια διαδικασία μακρόχρονη -κατεβάζεις πολύ πράμα) και το τρέξεις, τρία γράμματα πετάγονται στο μυαλό σου: PDF. Επειδή είναι φτιαγμένο κι αυτό με το InDesign, όπως το χάρτινο τεύχος, μοιάζει σαν απλά να ‘χει μεταφερθεί η σελίδα του περιοδικού στο iPad, με κάποιες προσαρμογές για το μέγεθος. Και διαβάζοντας θα παρατηρήσεις ότι, αν και κοιτάς σε οθόνη, κάτι λείπει: Πράγματα να πατήσεις. Κάτι να κάνεις κλικ. Δεν μπορείς να σώσεις ή να στείλεις ή να ποστάρεις με κάποιον τρόπο θέματα που σε ενδιαφέρουν, ας πούμε. Δεν μπορείς να κάνεις copy κείμενο ή save φωτογραφίες. Τα μόνα link που βρήκα στο «τεύχος», δε, ήταν σε δυο άρθρα –και έδειχναν το ένα το άλλο.
Το μόνο καλό που φαίνεται εξόφθαλμα και δε χρειάζεται καν να το αναφέρω εκτενώς, είναι το design. Είναι πράγματι στημένο σαν περιοδικό, με ωραία γράμματα, καλοσχηματισμένες σελίδες, design elements που δεν τα σηκώνει το web (αλλά είναι κοινά στα περιοδικά, όπως βινιέτες κλπ). Αλλά και το design έχει και κάποια πολύ σημαντικά προβλήματα:
1. Η οθόνη του iPad είναι IPS, πολύ φωτεινή και λαμπερή και πεντακάθαρη, αλλά δεν είναι άψογη. Η ανάλυσή της είναι μόνο 1024×768, μικρότερη από όλων των notebooks των 300 ευρώ, καμία σχέση με του καινούριου iPhone ας πούμε, κι αυτό σημαίνει πως όταν κρατάς το μαραφέτι κοντά στα μάτια σου (όπως το βράδυ στο κρεβάτι) και διαβάζεις κείμενο, βλέπεις πίξελ. Κοίτα:
Το iPad δεν είναι το καλύτερο μέσο για να διαβάζεις κείμενο, το είπα κι από την πρώτη φορά που το δοκίμασα πριν από λίγο καιρό. Και βάζοντάς το δίπλα δίπλα με το περιοδικό η διαφορά είναι μεγάλη. Ωραία και φωτεινή, αλλά η οθόνη είναι οθόνη και το χαρτί είναι χαρτί. Τα μάτια τη νιώθουν τη διαφορά.
2. Οι στήλες. Αμάν αυτές οι στήλες. Τα περιοδικά και οι εφημερίδες έχουν το κείμενό τους σε στήλες, το ξέρεις, το έχεις δει. ΟΚ. Αλλά υπάρχει λόγος που το έχουν σε στήλες: Το μέγεθος. Είναι μεγάλο το σχήμα τους, πολύ πλατιές οι σελίδες τους, και το μάτι δεν θα μπορούσε να διαβάσει κείμενο από τη μια άκρη ως την άλλη, θα κουραζόταν. Το iPad, όμως, έχει μέγεθος μικρό, πολύ μικρότερο από περιοδικού. Μοιάζει περισσότερο με βιβλίο –και σίγουρα δεν έχεις δει βιβλίο με το κείμενο τυπωμένο σε στήλες. Τα iBooks του iPad, ας πούμε, δεν είναι σε στήλες, κανονικές σελίδες δείχνουν. Και διαβάζοντας σελίδες στο web καταλαβαίνεις πως οι στήλες δεν χρειάζονται καθόλου, μια χαρά διαβάζεις το κείμενο μονοκόματο. Κι όμως: Οι designers του Wired έφτιαξαν όλα τα κείμενα στο InDesign σαν να προορίζονται για περιοδικό μεγάλου σχήματος, ακόμα κι αυτά που είναι πολυσέλιδα, με αποτέλεσμα η ανάγνωση να είναι αλλόκοτη και τελικά κουραστική. Σαν να ξέχασαν ότι οι στήλες είναι shortcut, κόλπο για να κερδίσεις κάτι που στο iPad δεν είναι χαμένο.
3. Το στήσιμο είναι κακοφτιαγμένο. Στη θεωρία μοιάζει intuitive: Πας από άρθρο σε άρθρο σκρολάροντας αριστερα-δεξιά, κι αν το άρθρο πιάνει περισσότερες από μία οθόνη, σκρολάρεις προς τα κάτω για να διαβάσεις το υπόλοιπο, και υπάρχουν και τρεις τρόποι να κάνει το navigation πιο γρήγορα, με μια μπάρα αριστερά που σου δείχνει τα θέματα σε λίστα, μια μικρή μπάρα κάτω κάτω που σου επιτρέπει να τρέξεις γρήγορα μπρος-πίσω στο τεύχος, και μια full screen οριζόντια παρουσίαση των θεμάτων για να πάρεις μια ιδέα πόσο είναι και πώς φαίνεται το καθένα. Το πρόβλημα είναι πως όταν διαβάζεις ένα άρθρο δεν ξέρεις αν το άρθρο έχει περισσότερες από μία σελίδες, έτσι πέρασα όλο το τεύχος δοκιμάζοντας κάθε σελίδα πάνω-κάτω για να δω αν έχει κι άλλο. Μερικές φορές, δε, καθώς σκρολάρεις δεξιά αριστερά σε βγάζει στη σελίδα που είχες σταματήσει να διαβάζεις ένα θέμα –μόνο που πια δεν καταλαβαίνεις ποιο θέμα είναι- και άλλες φορές σε βγάζει στην πρώτη σελίδα. Κάποια θέματα, δε, έχουν γραφικά elements, πχ ένα τρισδιάστατο μοντέλο του Άρη που το γυρνάς για να δεις τις διάφορες αποστολές που έχουν προσεδαφιστεί απάνω του, αλλά το πρόγραμμα δεν καταλαβαίνει αν εσύ θέλεις να στριφογυρίσεις τον Άρη ή να πας στην παρακάτω σελίδα και μπερδεύεται. Επίσης σε διάφορα σημεία έχει multimedia περιεχόμενο που παίζει μόνο αν κάθεσαι και το κοιτάς. Αν ας πούμε παίζεις το κομμάτι που έφτιαξε ο Τρεντ Ρέζνορ στο ένα άρθρο, και θες να πας στο επόμενο, το κομμάτι σταματάει να παίζει. Πρέπει να κάθεσαι να κοιτάς την ίδια σελίδα, αν θέλεις να το ακούσεις. Ένα χάος, δηλαδή.
Γενικά το app του Wired μοιάζει φτιαγμένο από graphic designers που τρέμουν για τις θέσεις τους. Είναι βγαλμένο από το περιοδικιλίκι, μεταφέροντας στην οθόνη πράγματα που οι περιοδικατζήδες θεωρούν εξαιρετικά features που ο κόσμος λαχταράει (στήλες! Σελίδες! Γραφιστικές τζιριτζάτζουλες!) γιατί αν δεν τα λαχταράει οι περιοδικατζήδες θα χάσουν το ψωμάκι τους. Το εκπέμπει αυτό το άγχος έντονα, δεν ξέρω αν γίνεται αντιληπτό απ’ τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά εγώ το καταλαβαίνω. Δεν έχει σχέση με το Ίντερνετ αυτό το πράγμα, και επειδή ακριβώς μιλάμε για το Wired, το θέμα είναι έκπληξη και είναι και απογοήτευση.
Και πες ότι ξαφνικά όλα αυτά διορθώνονται (που δεν μπορεί, κάποια στιγμή θα διορθωθούν) και το Wired app στα επόμενα τεύχη του αποκτά και λινκς, και επιλογή για share σε Twitter και Facebook, και επιλογή να γραφτείς συνδρομητής πχ για ένα χρόνο με κόστος πολύ μικρότερο του 3.99 το μήνα. Θα είχε τότε λόγο ύπαρξης; Πιστεύω πως και πάλι όχι, κι εδώ είναι και η μία μεγάλη μου ένσταση όσον αφορά τα content applications στο iPad:
Το Wired υπάρχει ήδη στο iPad και είναι τσάμπα. Στο web. Με τον Safari. Μπορείς να το διαβάσεις δωρεάν, όλο, με τις φωτογραφίες και τα κείμενα (με λινκς!) και σχόλια, και βίντεο και απ’ όλα, και την επιλογή να στείλεις σε έναν φίλο σου κάτι ωραίο που διάβασες. Υπάρχει ήδη. Δεν χρειάζεται να φτιαχτεί κοτζάμ application για να κάνει τις ομορφιές του o δανδής ο Σκοτ ο Ντάντιτς -μπορείς να τα διαβάσεις όλα ωραιότατα στο wired.com. Κι αυτό ισχύει κατά τη γνώμη μου για όλα τα μεμονωμένα media. Στο iPhone ίσως έχει νόημα να φτιαχτούν apps που να μεταφράζουν το περιεχόμενο των media στις διαστάσεις της μικροσκοπικής οθόνης, αλλά στο iPad έχεις όλο το Ίντερνετ στη διάθεσή σου, αυτούσιο και τσάμπα. Γιατί να κατεβάσω το application των New York Times την ώρα που μπορώ να διαβάσω το nytimes.com ωραιότατα και ευκρινέστατα;
Σύμφωνα με το Wired το πρώτο “τεύχος” πούλησε στο iPad περισσότερα από 80.000 αντίτυπα (24.000 μόνο την πρώτη μέρα), δηλαδή περισσότερα από όσα πουλάει το περιοδικό στο περίπτερο (πουλάει και περίπου τα δεκαπλάσια σε συνδρομητές), νούμερο εντυπωσιακό. Πράγμα κατανοητό -ποιός θα κατεβάσει app στο iPad, ο αναγνώστης του Vanity Fair; Αλλά περίμενε λίγο. Τα νούμερα του δεύτερου τεύχους δεν θα είναι τόσο εντυπωσιακά. Πίστεψέ με. Εγώ, ας πούμε, δεν θα το κατεβάσω. Γιατί να το κατεβάσω; Θα το διαβάσω το τεύχος στο web και, όταν μου έρθει με το ταχυδρομείο, στο χαρτί. Όπως παλιά.