Όπως ίσως έμαθες, ο τηλεοπτικός σταθμός Alter θα ζητήσει να υπαχθεί στο άρθρο 99 μετά από μια παρατεταμένη και εκ προοιμίου χαμένη μάχη με τα μαθηματικά. Κανένα θαύμα δεν έγινε, κανένας σωτήρας δε βρέθηκε, έτσι η εταιρία αναγκάστηκε να ζητήσει προστασία από τους πιστωτές της στους οποίους χρωστά εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Αν και δεν χρησιμοποιείται σ’ αυτή τη φάση η λέξη “πτώχευση”, η πραγματικότητα δεν απέχει και πολύ, καθώς το άρθρο 99 είναι μια διαδικασία επιβολής προγράμματος εξυγίανσης από το δικαστήριο, κάτι παρόμοιο μ’ αυτό που συμβαίνει με την Ελλάδα και την τρόικα ΕΕ/ΕΚΤ/ΔΝΤ δηλαδή. Είναι μια πολύ κακή εξέλιξη για τους 700+ εργαζόμενους στο κανάλι, και ένας σημαντικός σταθμός στο ημερολόγιο της Ελληνικής Κρίσης, καθώς το Alter γίνεται η πρώτη μεγάλη εταιρία media της χώρας που πρακτικά πτωχεύει.
Δεν θα είναι η τελευταία.
Παρακάτω θα σου εξηγήσω γιατί ο κλάδος στον οποίο δουλεύω βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, και γιατί πιστεύω ότι το επάγγελμά μας δεν θα είναι ποτέ πια ίδιο.
Πρώτα, ας μιλήσουμε για το Alter.
Κανονικά δεν θα έπρεπε να ασχολούμαι με το Alter εδώ. Πρόκειται για την κατάρρευση μιας εταιρίας που για πάρα πολλά χρόνια δεν λειτουργούσε ορθολογικά, συσσώρευε απώλειες, εκμεταλλευόταν το στρεβλό τρόπο λειτουργίας των τραπεζών στην Ελλάδα, μέχρι που τα νούμερα πια δεν έβγαιναν. Είναι μια ενδιαφέρουσα οικονομική ιστορία, αλλά εγώ δεν είμαι οικονομικός συντάκτης. Κάποιος άλλος θα μπορούσε να τη γράψει καλύτερα.
Εγώ, ωστόσο, δουλεύω στα media, και θα ήθελα και αύριο να δουλεύω στα media, και η υπόθεση του Alter με επηρεάζει με τρόπο πολύ πιο άμεσο από ό,τι θα φανταζόταν κανείς. Να γιατί:
To Alter είχε συσσωρεύσει χρέη προς τράπεζες που ξεπερνούσαν (λένε) το μισό δισεκατομμύριο ευρώ, τα οποία δεν μπορούσε να αποπληρώσει, καθώς πλέον κανείς δεν δεχόταν να του δανείσει. Για να καλύψει μέρος από τις υποχρεώσεις του, το κανάλι είχε προπωλήσει διαφημιστικό χρόνο σε διαφημιστικές εταιρίες για ολόκληρο το 2011, κάνοντας γενναίες εκπτώσεις και υποσχόμενο τεράστιες επιστροφές στο τέλος του χρόνου. Είχε εισπράξει (λένε) περί τα 180 εκατομμύρια ευρώ για τις διαφημίσεις της χρονιάς, υποσχόμενο να επιστρέψει (λένε) περίπου τα μισά στο τέλος του χρόνου.
(τα νούμερα έχουν κυκλοφορήσει και αναφέρονται ευρύτατα, και δεν έχουν διαψευστεί, αλλά δεν είναι επίσημα, όπως καταλαβαίνεις)
Τώρα: Οι διαφημιστικές εταιρίες που έχουν προαγοράσει το διαφημιστικό χρόνο στο Alter, δεν μπορούν πια να τον πουλήσουν με τη σειρά τους στους πελάτες τους, πράγμα που είναι η δουλειά τους. Επίσης, δεν θα πάρουν τις επιστροφές. Οπότε έχουν σοβαρό πρόβλημα. Πρόβλημα επιβίωσης. Όπως καταλαβαίνεις, οι διαφημιστικές θα πρέπει αυτά τα δεκάδες εκατομμύρια ευρώ είτε να τα εξοικονομήσουν από αλλού, κόβοντας τις δαπάνες στα υπόλοιπα media, είτε να κλείσουν. Με το κλείσιμο του Alter αυτά τα λεφτά εξαφανίζονται από την αγορά, πουφ, χάθηκαν, πάνε.
Οπότε από όπου κι αν το κοιτάξεις το συμπέρασμα είναι το εξής: Αυτή τη στιγμή, όλες οι εταιρίες media της Ελλάδας κινδυνεύουν με χρεωκοπία.
Μιλάμε, δε, για εταιρίες που ήδη είναι στα σχοινιά: Ο ΔΟΛ ανακοίνωσε ζημίες άνω των 45 εκ. ευρώ για το ’10, ο Πήγασος 31 εκ., ο Τεγόπουλος 21. Οι μετοχές πέντε μεγάλων εκδοτικών επιχειρήσεων της χώρας βρίσκονται εδώ και λίγες εβδομάδες σε καθεστώς επιτήρησης στο Χρηματιστήριο (μόνο τριών διαπραγματεύονται κανονικά πια: Της Καθημερινής, της Ναυτεμπορικής και των Αττικών Εκδόσεων).
Οι λόγοι που έχουν οδηγήσει σ’ αυτή την κατάσταση είναι περίπλοκοι, αλλά όχι πάρα πολύ. Φταίει η πτώση της κυκλοφορίας, οπωσδήποτε, και η κακοδιαχείριση των προηγούμενων χρόνων, και η υπερβολική εξάρτηση ομίλων από πολιτικές διασυνδέσεις και άλλου τύπου σχέσεις με τις τράπεζες. Αλλά το σημαντικότερο πρόβλημα θεωρώ πως πάντα ήταν η διαφήμιση. Το διαφημιστικό έξοδο είναι το πρώτο πράγμα που κόβουν οι εταιρίες εν μέσω κρίσης, και τώρα ζούμε μια κρίση πρωτοφανή, αλλά παράλληλα η διαφήμιση ως κλάδος περνά κρίση παγκόσμια, ενώ και η δικιά μας διαφημιστική αγορά εδώ στην Ελλάδα πάντα λειτουργούσε με τρόπο αλλοπρόσαλλο, με την έμφαση στις προσωπικές σχέσεις, τις επιστροφές, τις ολιγοπωλιακές πρακτικές και την παντελή αδιαφορία για την παραγωγή αξιόλογου ή αποτελεσματικού διαφημιστικού προϊόντος που να εξυπηρετεί τους πελάτες. Είναι μεγάλο κεφάλαιο αυτό, αλλά πιστεύω ότι σε μεγάλο βαθμό η κακή ποιότητα των media που καταναλώνουμε και σε σχεδόν απόλυτο βαθμό και η επιχειρηματική υγεία των εταιριών του κλάδου οφείλονται στις παθογένειες της Ελληνικής διαφημιστικής αγοράς.
Και τώρα φτάνουμε στο τέλος. Η διαφημιστική αγορά καταρρέει εδώ και καιρό, αλλά το Alter θα είναι αναπόφευκτα ο καταλύτης, το πόδι του τύπου που σε βλέπει να κρέμεσαι απ’ την ακρούλα στο γκρεμό, και σε πατάει.
Το τί θα συμβεί τις επόμενες εβδομάδες και τους επόμενους μήνες δεν το ξέρω, αλλά σίγουρα δεν θα είναι ευχάριστο.
Εμείς οι δημοσιογράφοι, μέσα στην μετριότητα και την αμορφωσιά μας, μέσα στην παντελή άγνοια για τα περί τεχνολογίας και δεοντολογίας, καθώς το επάγγελμά μας αλλάζει ραγδαία παγκοσμίως, βρισκόμαστε μπροστά στην κατάρρευση της αγοράς στην οποία δουλεύουμε. Δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι του χρόνου τέτοιο καιρό έστω και οι μισοί από εμάς θα εξακολουθούμε να ζούμε από τη δημοσιογραφία.
Και το χειρότερο απ’ όλα στην περίπτωσή μας είναι το εξής: Δεν θα λείψουμε σε κανένα. Δεν θα μας κλάψει κανείς. Η Ελλάδα δεν είχε ποτέ αγορά για την κατανάλωση πραγματικής δημοσιογραφίας -διάβασε προσεκτικά αυτήν εδώ την ανάλυση του δημοσιογράφου της Καθημερινής Πάσχου Μανδραβέλη που το εξηγεί καλά- και υπεύθυνοι ήταν και οι διαπλεκόμενοι εκ των εκδοτών, και οι διαφημιστές, και οι διαφημιζόμενοι, αλλά φυσικά και οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι, αφασικοί στην αυταρέσκειά μας, θύματα του βολέματος και της ημιμάθειας.
Και τώρα τα πράγματα είναι σκούρα.
Γιατί πλέον το καράβι δεν βουλιάζει.
Αυτή τη στιγμή δεν είμαστε απάνω στον Τιτανικό.
Είμαστε ήδη στη θάλασσα, και το νερό είναι παγωμένο, κι έχουμε μόνο λίγα λεπτά ακόμα για να βρούμε μια σωσίβια λέμβο να πιαστούμε.
Θυμήσου τί έλεγα πριν από ένα εξάμηνο, εποχές πιο αθώες:
[field name=”code”]