Μερικές φορές υπάρχουν πιτσιλιές γύρω από τη λεκάνη της τουαλέτας του γραφείου σου ή του σχολείου σου ή οποιουδήποτε άλλου δημόσιου χώρου, σταγονίδια στο πάτωμα άγνωστης προέλευσης. Σχεδόν πάντα πείθεις τον εαυτό σου ότι αυτές οι σταγόνες είναι νερό. Αν σε ρωτήσει κάποιος «τι είναι αυτά;» θα απαντήσεις «νερά».
Δεν είναι νερά.
Δε μπορεί να είναι νερά.
(πώς θα μπορούσε; πόσο δηλαδή να πιτσιλάει το καζανάκι; και μόνο προς τα μπρος;)
Είναι κάτι άλλο, που βγήκε μέσα από κάποιον άλλο, και άμα το πατήσεις θα το πάρεις μαζί σου για πολλά πολλά βήματα, αλλά δεν θέλεις να το σκέφτεσαι, δεν θέλεις καν να μπεις στη διαδικασία να το σκεφτείς κι έτσι λές:
«Νερά».
Η πτώχευση της Ελλάδας, επιλεκτική ή μη, δεν είναι ένα ενδεχόμενο –είναι μια πραγματικότητα. Συμβαίνει τώρα που μιλάμε (δοκίμασε, αν είσαι επιχείρηση, να πάρεις λεφτά από τράπεζα, όχι δοκίμασε), απλά δεν έχει βρεθεί ακόμα ο πιο ανώδυνος τρόπος για να ανακοινωθεί επισήμως. Τη βλέπουμε την πτώχευση, την κοιτάμε κάθε μέρα. Είναι σταγόνες στο πάτωμα, δίπλα στη λεκάνη.
Και δε θέλουμε να σκεφτούμε τί είναι αυτό που κοιτάμε.
Το πιο απελπιστικό απ’ όλα είναι η άγνοια. Είμαστε χωμένοι σε ένα σύννεφο πηχτής άγνοιας γι’ αυτό που μας συμβαίνει, και δε φταίμε απόλυτα γι’ αυτό, γιατί αυτό που μας συμβαίνει είναι και τρομερά πολύπλοκο και πρωτοφανές. Βομβαρδιζόμαστε από μια καταιγίδα πληροφοριών που υποτίθεται ότι περιγράφουν αυτό που ζούμε, αλλά δεν τις καταλαβαίνουμε, και η προσπάθεια εντείνει την κούραση. Και δεν είμαστε μόνο εμείς. Πολύ εξυπνότεροι άνθρωποι από εμάς επίσης δεν καταλαβαίνουν τί μας συμβαίνει.
Λάθος: Αυτό είναι το πιο απελπιστικό απ’ όλα.
Τι θα συμβεί μετά από την επιλεκτική πτώχευση; Θα γίνει αυτό που λένε credit event; Ή όχι; Θα φύγουμε από το ευρώ; Θα διαλυθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση; Θα περάσουμε την πτώχευση όπως η Αργεντινή; Αν όχι, γιατί όχι;
Τίποτα από αυτά δεν ξέρω, και το πρόβλημα είναι ότι κανένας απολύτως δεν έχει ασφαλείς και έγκυρες απαντήσεις. (Και) γι’ αυτό είμαι έξω φρενών.
Έχω την αίσθηση ότι οι άνθρωποι που ξημεροβραδιάζονται στις Ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ψάχνοντας μια λύση στο πρόβλημα της Ελλάδας και τα προβλήματα της Ευρώπης δεν ξέρουν τι τους γίνεται. Ότι οι οικονομολόγοι της τρόικας είναι χαρτογιακάδες που ξέρουν να διαβάζουν νούμερα σε χαρτιά. Ότι όλοι οι οικονομολόγοι δεν είναι παρά glorified μαθηματικοί, όπως οι σεισμολόγοι είναι glorified γεωλόγοι. Ότι όλοι πάνε στα κουτουρού, ψαχτά, παίρνοντας αποφάσεις θολωμένες, εν θερμώ, ενστικτώδεις.
Και βέβαια έχεις και τους δικούς μας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι δικοί μας είναι ακόμα χειρότεροι.
Έχω τη βάσιμη υποψία ότι στη θέση που είμαστε, έχοντας γονατίσει έτσι την Ευρωπαϊκή οικονομία, υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε και πράγματα που μπορούμε να ζητήσουμε τα οποία υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν θα τα παίρναμε ούτε με σφαίρες. Δεν ξέρω ποια πράγματα είναι αυτά, αλλά είμαι σίγουρος ότι δεν έχουμε ανθρώπους ικανούς να τα διαπραγματευτούν. Και πώς θα μπορούσαμε να τους έχουμε, βέβαια, με το πολιτικό σύστημα που εκτρέφουμε τις τελευταίες δεκαετίες. Ελπίζω η ιστορία να με διαψεύσει, ή έστω να μην το μάθουμε ποτέ, αλλά νιώθω ότι κάθε ώρα που περνάει η Ελλάδα χάνει περίπου δυο ντουζίνες ευκαιρίες να σώσει ό,τι προλαβαίνει από την εξαθλίωση προς την οποία ολοταχώς οδεύει.
Κι όλα αυτά είναι υποψίες, είναι «αίσθηση», είναι υπόνοιες που γεννιούνται από ατεκμηρίωτα στοιχεία και ώσμωση. Είναι ανυπόφορο αίσθημα αυτό, δεν το αντέχω. Θα ήθελα να είμαι σα το Νίο στο Μάτριξ, να μου χώνουν ένα βύσμα στο κρανίο, να πατάνε το κουμπί και βζιν-βζιν, αυτόματα να ξέρω όλα τα οικονομικά στη Γης και στο σύμπαν (και κουνγκ-φου, μιας και μπήκαμε στη διαδικασία, γιατί όχι) και να μπορώ να καταλαβαίνω τι γίνεται, τι πρέπει να γίνει παρακάτω, ή έστω να επιβεβαιώσω ότι τίποτα δε μπορεί να γίνει και η οικονομία είναι κάτι τόσο αυτόνομο και χαώδες και πολύπλοκο που οι άνθρωποι με τις πράξεις τους δεν μπορούν να το επηρεάσουν κατά βούληση, μόνο κατά λάθος –σαν το περιβάλλον ένα πράγμα.
Αλλά δεν είμαι.
Προς το παρόν κοιτάω την πτώχευση, που είναι σαν σταγόνες στο πάτωμα, δίπλα στη λεκάνη.
Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να προσπαθήσω να μην τις πατήσω.
