Σου στρέφω την προσοχή σ’ αυτό εδώ το άρθρο του Telegraph, στο οποίο ο φιλέλλην Βρετανός δημοσιογράφος Τζον Χάμφρις γράφει για την Ελληνική κρίση και τα ζόρια που τραβάμε εδώ από τη σκοπιά ενός ανθρώπου που έχει εξοχικό στην Ελλάδα κι έρχεται διακοπές εδώ και είκοσι χρόνια, και ο γιος του οποίου παίζει τσέλο στην Καμεράτα, είναι παντρεμένος με Ελληνίδα και ζει μόνιμα στην Αθήνα. Δεν είναι άσχημο κείμενο, ούτε έχει πολλές ανακρίβειες, αλλά έχει ένα ελάττωμα: Την υπερβολή, η οποία υπάρχει μόνο και μόνο για να υπηρετήσει ένα χιούμορ όχι και πολύ επιτυχημένο.
To compare dishonest politicians in our own country with those of Greece is to compare a naughty little boy pinching a chocolate when the shopkeeper’s back is turned with a Mafia boss who’ll think nothing of garrotting you with piano wire for failing to show respect.
Αυτή είναι μια αδυναμία που διέγνωσα λίγους μήνες πριν διαβάζοντας ένα βιβλίο που ο Χάμφρις έγραψε το 2009. Λέγεται “Blue Skies and Black Olives” και εξιστορεί την περιπέτεια της αγοράς του οικοπέδου και της κατασκευής του εξοχικού του κάπου κοντά στην Επίδαυρο. Μπορείς βεβαίως να καταλάβεις ότι μια τέτοια εμπειρία μπορεί να είναι τραυματική για έναν Ευρωπαίο.
Dealing with Greek officialdom is like trying to wade through a lake of treacle wearing a heavy overcoat and lead-lined boots with your eyes blindfolded, knowing that if you ever make it to the shore there will be another official waiting to push you back in again.
Το πρόβλημα με το βιβλίο είναι το εξής: Δεν είναι πάρα πολύ αστείο, και η ιστορία που περιγράφεται σ΄αυτό δεν είναι πάρα πολύ κραυγαλέα ή δύσκολη. Αν και περιγράφει τις δυσκολίες του αλλοδαπού ιδιοκτήτη με τους ανίκανους τεχνίτες, τους αναξιόπιστους εργολάβους και το αδιανόητο Ελληνικό δημόσιο, είμαι σίγουρος ότι εσύ προσωπικά που διαβάζεις ετούτες τις γραμμές έχεις δέκα πολύ πιο κραυγαλέες και αστείες αντίστοιχες ιστορίες εύκαιρες τώρα που μιλάμε. Οι δικές του δεν είναι αρκετά δραματικές -νομίζω ούτε αρκετά τουριστικές για το Βρετανικό κοινό. Ο άνθρωπος έχει γιο που ζει εδώ, νύφη δικηγόρο (κι αυτή μπαμπά καπάτσο και καταφερτζή με “γνωστούς”) και το σπίτι χτίστηκε σε χρόνο που για τα Ελληνικά δεδομένα μπορεί και να θεωρηθεί χρόνος-ρεκόρ. Οπότε η γκρίνια του (που είναι και ο λόγος ύπαρξης του βιβλίου) είναι αυτή η φολκόρ γκρίνια του τουρίστα που και είκοσι χρόνια να ‘ρχεται σε ένα μέρος τουρίστας θα μείνει.
Άλλο ένα παράδειγμα εκούσιας υπερβολής στην υπηρεσία το μέτριου χιούμορ:
The one thing to be avoided at all costs is any attempt to negotiate your way through the streets of Athens. It cannot be done. I know. I have tried and I have the bills from the doctor who treated my nervous breakdown to prove it. It’s not that I am intimidated at the thought of driving in strange cities: I’ve done it all over the world from Calcutta to Mexico City and even Birmingham. But I am scared in Athens.
Καταλαβαίνεις τί εννοώ. (Αν πήγαινε στη Χο Τσι Μινχ δηλαδή τί θα έγραφε;)
Μπορώ να κατατάξω το Τζον το Χάμφρις σε μια νέα κατηγορία φιλέλληνα, το φιλέλληνα που νομίζει ότι είναι πιο Έλληνας από ό,τι είναι πραγματικά. Που νομίζει ότι καταλαβαίνει -και προσπαθεί να το επικοινωνήσει- αλλά στην πραγματικότητα δεν καταλαβαίνει τίποτα, δεν καταλαβαίνει στ’ αλήθεια. Και δεν πειράζει. Δεν χρειάζεται. Η πρόθεση συνήθως αρκεί σ’ αυτά τα πράγματα, και η πρόθεση σχεδόν πάντα είναι καλή. Αλλά όταν προσπαθείς να κάνεις χιούμορ με θέματα που δεν τα κατέχεις και πάρα πολύ καλά, οι αστοχίες κι οι υπερβολές ελλοχεύουν.