Φέτος πάρα πολύς κόσμος είναι ήδη σε διακοπές. Πολλοί γνωστοί και άγνωστοι θα κάνουν διακοπές διαρκείας, ενός μήνα, ίσως παραπάνω. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν έχουν δουλειές στις οποίες θα επιστρέψουν το Σεπτέμβριο, βεβαίως. Και οι διακοπές τους θα είναι πιο μαζεμένες από ό,τι οι συντομότερες/εντονότερες του παρελθόντος. Το φετινό καλοκαίρι σ’ αυτήν εδώ τη χώρα έχει μερικά χαρακτηριστικά μοναδικά και κάπως ανεπανάληπτα, σα να είναι ξεχωριστό, πρωτοφανές. Μοιάζει σα να είναι το τελευταίο.
Καθώς πολύς κόσμος έχει πολύ περισσότερο ελεύθερο χρόνο, πια -και όχι από επιλογή του-, η ανάγνωση βιβλίων είναι ένας πολύ καλός τρόπος να τον εκμεταλλευτεί, ίσως ο καλύτερος. Παρακάτω παραθέτω με τυχαία σειρά δέκα βιβλία που έχω διαβάσει και πιστεύω ότι αξίζει να τους ρίξεις μια ματιά, και δέκα βιβλία που σκοπεύω να διαβάσω το αμέσως επόμενο διάστημα, για διάφορους λόγους.
Ελπίζω να βοηθήσουν.
– Βιβλία που έχω διαβάσει και προτείνω
1. Ernst Gombrich: A Little History of the World
Η ιστορία της ανθρωπότητας μαζεμένη μέσα σε λιγότερες από 300 σελίδες, γραμμένη απλά και κατανοητά, αλλά με όλες τις απαραίτητες επισημάνσεις που θα σε κάνουν να καταλάβεις αίτια κι αιτιατά, τις πτυχές της ανθρώπινης φύσης που οδήγησαν αυτό το είδος από το στάδιο του άτριχου πιθήκου σ’ αυτό που είμαστε εμείς σήμερα.
2. Ray Bradbury: The Martian Chronicles
Ο Ρέι Μπράντμπερι, που είναι ο συγγραφέας του “Fahrenheit 451“, πέθανε πρόσφατα σε ηλικία 91 ετών. Με αφορμή τον θάνατό του θυμήθηκα και διάβασα αυτό εδώ το βιβλίο, που είναι μια καταπληκτική αλληγορία για την αυτοκαταστροφική τρέλα της ανθρώπινης φύσης, τον πυρηνικό όλεθρο, και ένα σωρό άλλα πράγματα που ακόμα επεξεργάζομαι. Λέει -αποσπασματικά- την ιστορία της εποίκισης ενός Άρη που είχε ήδη κατοίκους. Είναι μια ιστορία πολύ λυπητερή και σπουδαία.
[field id=”1”]
3. Michael Lewis: The Big Short
Αν και το πιο επίκαιρο βιβλίο του Λιούις είναι το “Boomerang“, στο οποίο ταξιδεύει σε διάφορα πτωχευμένα μέρη του πλανήτη -Ισλανδία, Ιρλανδία, Καλιφόρνια, φυσικά και την Ελλάδα-, σου κατευθύνω την προσοχή σ’ αυτό, το παλιότερο, που εξηγεί πάνω-κάτω πώς συνέβη η οικονομική καταστροφή του 2008, μιλώντας με τους ανθρώπους που την είχαν προβλέψει. Είναι μια ωραιότατη ανάλυση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με όλη τη σαπίλα και τις εξωφρενικές λεπτομέρειες. Τίποτα δεν έχει αλλάξει.
4. Κρίστοφερ Χίτσενς: Hitch-22
Δεν είναι μια πλήρης βιογραφία του γνωστού δημοσιογράφου και στοχαστή, καθώς τη γράφει μόνος του, και κατά συνέπεια γράφει ό,τι γουστάρει, από την προσωπική του οπτική γωνία. Ο Χίτσενς, ένας από τους ικανότερους σχολιαστές των τελευταίων δεκαετιών, εξαιρετικά πολυγραφότατος και κάπως αμφιλεγόμενος, πέθανε πέρυσι. Ετούτο το βιβλίο, που κυκλοφορεί και στα ελληνικά, είναι μια καλή αρχή αν θες να μάθεις περί τίνος πρόκειται. Μια πιο σύντομη/εύκολη αρχή, εδώ.
5. F. Scott Fitzgerald: The Great Gatsby
Το καλύτερο πράγμα στο “Μεγάλο Γκάτσμπι” είναι το εξής: Το μέγεθός του. Υποτίθεται ότι είναι ένα από αυτά “great Αmerican novels”, τα έργα που καταφέρνουν να εικονογραφήσουν μιαν Αμερικάνικη εποχή, δηλαδή. Τα περισσότερα από αυτά είναι κάτι τόμοι θηριώδεις. Ετούτο είναι κομψό, εξαιρετικά καλογραμμένο, λέει μια ιστορία γοητευτική -καίτοι καθόλου επίκαιρη- και τη λέει σύντομα, με οικονομία. Το διάβασα πρόσφατα, μετά από πάρα πολλά χρόνια. Δεν θυμόμουν πόσο καλό είναι.
[field id=”2″]
6. Max Barry: Ο Άνθρωπος Μηχανή
Να μια περιπέτεια: Η ιστορία ενός επιστήμονα που χάνει το πόδι του σε ένα ατύχημα, φτιάχνει ένα καλύτερο από αυτό που είχε, και μετά αποφασίζει να διορθώσει και το υπόλοιπο σώμα του, μόνο και μόνο επειδή μπορεί. Έγραψα review αναλυτικό γι’ αυτό το βιβλίο, δες.
(αυτό το βιβλίο το διάβασα στα Ελληνικά – κυκλοφορεί από τον Καστανιώτη)
7. Jonah Lehrer: Imagine – How Creativity Works
Ένας νεαρός δημοσιογράφος που έχει σπουδάσει και νευροφυσιολογία γράφει ετούτο το βιβλίο που αναζητεί το “κλειδί” της δημιουργικότητας. Ψάχνει δηλαδή μέσα από μελέτες και έρευνες να καταλάβει πώς λειτουργούν οι δημιουργικοί εγκέφαλοι, τι είναι αυτό που τους κάνει διαφορετικούς από τους υπόλοιπους, και ποια είναι τα κόλπα για να ξυπνήσουμε τη δημιουργικότητα που έχουμε μέσα μας όλοι. Δεν τα καταφέρνει πάρα πολύ καλά, αλλά ετούτο είναι το βιβλίο στο οποίο έχω κρατήσει τις περισσότερες σημειώσεις από όλα όσα έχω διαβάσει στο Kindle, οπότε κάτι σωστό έχει κάνει ο άνθρωπος.
UPDATE: Χμ, κοίτα να δεις τώρα. Ένα σκάνδαλο ξέσπασε σχετικά μ’ αυτό το βιβλίο, όταν αποκαλύφθηκε ότι ο συγγραφέας είχε βγάλει απ’ το μυαλό του μιαν ατάκα που απέδωσε στον Μπομπ Ντίλαν στο πρώτο πρώτο κεφάλαιο. Ο Λέρερ, ο οποίος είχε ήδη μπλεξίματα στον New Yorker επειδή σε άρθρο του είχε ανακυκλώσει ολόκληρες παραγράφους από προηγούμενο άρθρο του, παραιτήθηκε από το περιοδικό, και ο εκδοτικός οίκος μάζεψε τα αντίτυπα του βιβλίου αυτού που σου προτείνω από τα ράφια, ψηφιακά κι αληθινά. Οπότε ολόκληρη η εγκυρότητα του πονήματος τίθεται εν αμφιβόλω. Τσάμπα τα highlights.
UPDATE 2: Η υπόθεση χειροτερεύει ολοένα.
8. Junot Diaz: The Brief Wondrous Life of Oscar Wao
Ένα πολύ πετυχημένο μυθιστόρημα που διάβασα με αρκετά χρόνια καθυστέρηση, λέει την ιστορία ενός υπέρβαρου μετανάστη από τη Δομινικανή Δημοκρατία και την ιστορία της οικογένειάς του επίσης, αλλά κυρίως -και με θαυμάσιο, έμμεσο τρόπο- περιγράφει την ιστορία του βίαιου παρελθόντος της χώρας, κατά τη διάρκεια της 30χρονης χούντας του Ραφαέλ Λεονίδας Τρουχίγιο Μολίνα, ενός από τους πιο στυγνούς δικτάτορες που έχουν περάσει απ’ τον πλανήτη τούτο. Είναι σημαντικό βιβλίο, και ευκολοδιάβαστο, το συνιστώ.
9. Malcolm Gladwell: The Tipping Point
Σε ετούτο το βιβλίο ο Γκλάντγουελ συλλέγει όλες αυτές τις περιπτώσεις που κοινωνίες αλλάζουν πάρα πολύ γρήγορα όταν ένα φαινόμενο φτάνει σε μια “κρίσιμη μάζα”. Τα παραδείγματα είναι πολλά και στις περισσότερες περιπτώσεις εξαιρετικά πειστικά. Έχω χρησιμοποιήσει στοιχεία από το βιβλίο σε δύο άρθρα φέτος: Το πώς άλλαξε προς το καλύτερο η Νέα Υόρκη τη δεκαετία του ’90 σε ένα άρθρο για την κατάρρευση της Αθήνας σήμερα, και την εξάπλωση των αυτοκτονιών στη Μικρονησία σε ένα κάπως πολυσυζητημένο άρθρο για τον τρόπο με τον οποίο τα media πρέπει να προσεγγίζουν τις αυτοκτονίες, εδώ. Έχει κι άλλα ενδιαφέροντα πράγματα μέσα. Αξίζει.
10. Ray Kurtzweil: The Singularity is Near
Το σύμπαν να καταρρέει γύρω μας, οπότε πολλοί θέλουν να διαβάζουν θετικά και αισιόδοξα πράγματα, έτσι, για να ξεχνιούνται. Αυτό εδώ το βιβλίο περιγράφει το πώς η ανθρωπότητα θα μεταβεί στο επόμενο στάδιο της ύπαρξής της μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Μπορεί ο “στόχος” του 2045 που έχει βάλει ο συγγραφέας για τη διαβόητη “μοναδικότητα” να είναι εκ των πραγμάτων δύσκολος, αλλά μπορεί να ονειρεύεται κανείς. Αν θέλεις κάτι κάπως πιο ρεαλιστικό, το νέο βιβλίο του Πίτερ Διαμαντή είναι μια καλή εναλλακτική επιλογή.
– Βιβλία που δεν έχω διαβάσει, μα πρόκειται
1. Dave Eggers: A Hologram For The King
Το “A Heartbreaking Work of Staggering Genius” ήταν ένα proto-χίψτερ αριστούργημα που βγήκε, ευτυχώς, πριν εμφανιστούν τα χίψτερ, και έτσι δε μαγαρίστηκε. Ο συγγραφέας, μετά από διάφορες άλλες ασχολίες, κάτι ταινίες, ένα μέτριο μυθιστόρημα και δύο πολύ ωραία non-fiction βιβλία, επιστρέφει με άλλο ένα μυθιστόρημα. Ούτε η υπόθεση με νοιάζει, ούτε τίποτα. Έχει ήδη κυκλοφορήσει σε hardcover, μα εγώ το περιμένω στο Kindle, 1 Αυγούστου, πώς και πώς.
UPDATE: Το διάβασα. Δεν είναι σπουδαίο μυθιστόρημα ή πολύ σημαντικό βιβλίο. Η γλώσσα είναι λειτουργική και η υπόθεση όχι πολύ ενδιαφέρουσα. Μα θέτει θέματα πολύ σύγχρονα και σημαντικά: Τη μεταφορά της κατασκευής όλων των αντικειμένων στην Κίνα, τη μοναξιά και την απόγνωση ανθρώπων στη μέση ηλικία που νιώθουν άχρηστοι, τέτοια πράγματα. Τα θίγει αυτά τα θέματα με ευθύτητα, όχι πολύ λογοτεχνικά, μα έχει αποτέλεσμα: Τα σκέφτεσαι. Είναι σχετικά μικρό και διαβάζεται εύκολα. Το συστήνω.
2. Roberto Bolano: 2666
Την προηγούμενη φορά που διάβασα ένα βιβλίο με τετραψήφιο νούμερο για τίτλο, τετραψήφιο αριθμό σελίδων και βαρύγδουπο όνομα συγγραφέα, την πάτησα: Το 1Q84 του Μουρακάμι ήταν μια απογοήτευση. Ετούτο εδώ, όμως, είναι άλλο πράγμα. Το τελευταίο έπος του Μπολάνιο, γιγάντιο και πολύ περίπλοκο, κάθεται και με περιμένει. Το φοβάμαι λίγο, χρειάζεται μεγάλη επένδυση χρόνου και μυαλού, μπορεί να κιοτέψω τελικά και να πα να διαβάσω τα ζόμπι (βλέπε παρακάτω). Κυκλοφορεί και στα ελληνικά από τον Άγρα, και σ’ αυτή την έκδοση σκοπεύω να το παλέψω.
3. Σοφία Γκιουσου: Τα Μεταμεσονύχτια
Και τώρα, κάτι διαφορετικό. Η Σοφία είναι blogger και μάζεψε ιστορίες που έγραψε τα 8 τελευταία χρόνια στα Ίντερνετς σε ένα μικρό βιβλιαράκι το οποίο μπορείς να κατεβάσεις δωρεάν ως e-book ή να το αγοράσεις σε χάρτινη μορφή από το lulu.com. Είναι ένα ωραιότατο και πολύ καλοσχεδιασμένο πείραμα αυτοέκδοσης, και δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να μην το δοκιμάσεις.
4. Richard Dawkins: Το Μεγαλύτερο Θέαμα Στη Γη
Αν χρειάζεται να πλύνεις τον εγκέφαλό σου μετά από αυτά τα φαινόμενα, να το ιδανικό καθαριστικό. Πιθανότατα αυτό το βιβλίο του Ντόκινς δεν περιέχει τίποτα που δεν ξέρεις και τίποτα που δεν αναφέρεται και στα πιο γνωστά του βιβλία, αλλά είναι πιο στοχευμένο, γραμμένο ειδικά για να καταρρίπτει τις ανοησίες φανατικών και αμόρφωτων, και γι’ αυτό νομίζω ότι θα είναι αρκετά διασκεδαστικό. Το έχω σε μια πολυτελή έκδοση στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΑΒΓΟ. Ελπίζω να είναι καλή η μετάφραση.
5. Ντανιελ Κελμαν: Φήμη
Να ένα μικροσκοπικό βιβλιαράκι 160 σελίδων με μια ιστορία περιπέτειας και μυστηρίου και με θέμα τεχνολογικό από συγγραφέα νεαρό και Γερμανό και ανερχόμενο. Από αυτά που καταπίνεις σε μια μέρα, μονοκοπανιά.
6. Max Brooks: World War Z
Δεν έχω συμμετάσχει στη γενικότερη μανία για προϊόντα κουλτούρας με ζόμπι και βαμπίρ που έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια, και νομίζω ότι δε χάνω και τίποτα. Ετούτο, ωστόσο, μοιάζει κάπως ενδιαφέρον: Η ιστορία μιας Αποκάλυψης που σχεδόν αφάνισε την ανθρωπότητα, γραμμένη σαν κανονικό ιστορικό ντοκουμέντο από κάποιον που συλλέγει μαρτυρίες ανά τον κόσμο. Έχει μέσα ζόμπι. Θα γίνει και ταινία με τον Μπραντ Πιτ. Δεν ξέρω γιατί στο ‘γραψα αυτό.
UPDATE: Το διάβασα κι αυτό. Πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα ο τρόπος της αφήγησης μέσα από συνεντεύξεις με ανθρώπους που έπαιξαν σημαντικούς ρόλους στην υπόθεση της Ζόμπι-Αποκάλυψης που πραγματεύεται το βιβλίο. Ο αναμενόμενος κίνδυνος σε τέτοια κόλπα είναι η επανάληψη, και πράγματι το εύρημα κάποια στιγμή κουράζει λίγο, αλλά παραδόξως μόνο μετά το 80% του βιβλίου. Θα έπρεπε να είναι λίγο μικρότερο, αλλά κι έτσι μια χαρά το απόλαυσα στην παραλία. Το προτείνω. Δεν έχω ιδέα πώς θα γίνει ταινία αυτό το πράγμα, όμως.
7. Robert Caro: The Passage of Power
Ο φίλος Κυριάκος γράφει για την τετραλογία του Κάρο στο The Books’ Journal που θα κυκλοφορήσει το Σεπτέμβρη, και τα γράφει αναλυτικά. Εν συντομία, να πω εδώ πως αυτός ο κύριος γράφει τη βιογραφία του Λίντον Τζόνσον εδώ και σαράντα χρόνια, έχει κατορθώσει να βγάλει τέσσερα βιβλία (από τα πέντε που υπολογίζει ότι θα χρειαστούν) και υποτίθεται ότι πρόκειται για τις καλύτερες βιογραφίες που έχουν γραφτεί ποτέ. Αν και το θέμα του είναι η ζωή και το έργο ενός Αμερικανού Προέδρου -και όχι από τους πιο διάσημους- τα βιβλία του αγγίζουν θέματα πολύ ευρύτερα και σημαντικά, όπως την πραγματική φύση της εξουσίας και αυτού που αποκαλούμε “πολιτική”.
8. Andrew Blum: Tubes – A Journey to the Center of the Internet
Αυτό το βιβλίο περιγράφει ακριβώς και με λεπτομέρειες το πώς λειτουργεί το ίντερνετ. Και εγώ θέλω να μάθω ακριβώς πώς λειτουργεί το ίντερνετ.
9. Edward Glaeser: Triumph of the City
Σ’ αυτό το βιβλίο, λέει, καταρρίπτονται μύθοι σχετικά με τη δήθεν “οικολογική” ζωή στην εξοχή, και αποδεικνύεται με στοιχεία και ντοκουμέντα πως οι πόλεις είναι ο καλύτερος και ο ενεργειακά αποδοτικότερος χώρος για να ζουν οι άνθρωποι. Το σπιτόσκυλο ανυπομονεί να το διαβάσει αυτό.
10. Robert Putnam: Bowling Alone
Σ’ αυτό το βιβλίο ο Πάτναμ περιγράφει τις απαραίτητες κοινωνικές δομές για μια κοινωνία και εξηγεί την αξία τους. Εξετάζει το πώς φθίνουν στις ΗΠΑ, αλλά εμένα δε με νοιάζει αυτό: Εγώ θέλω να βρω αναλογίες στη δική μας κοινωνία, και να διαπιστώσω ποιες από αυτές τις δομές μας λείπουν. Εικάζω ότι θα είναι πολλές.
Extra Bonus:
Δέκα βιβλία του 2011 που αξίζει να διαβάσεις, αν δεν τα έχεις διαβάσει.
Τα περισσότερα από τα βιβλία που σκοπεύω να διαβάσω (και δεν έχω αγοράσει ήδη) βρίσκονται σ’ αυτή τη wish list του Amazon. Μπορείς να πάρεις καμιά ιδέα από εκεί.
Θυμίζω, δε, κι ένα βιβλίο που δεν πρέπει να διαβάσεις ποτέ και για κανένα λόγο.
Και, αν διαβάσεις όλα τα παραπάνω, και δεν έχεις τι άλλο να διαβάσεις, και βαριέσαι αφόρητα, μπορείς πάντα να ρίξεις μια ματιά και σ’ αυτό.