Ο πανέξυπνος, εμμονικός και αδιανόητα εκκεντρικός Σλοβένος φιλόσοφος κάθισε κι έγραψε 3.600 λέξεις για το τελευταίο Μπάτμαν. Ναι, το Μπάτμαν. Το “The Dark Knight Rises“. Ο (μεταξύ πολλών άλλων ιδιοτήτων) εν μέρει πνευματικός νονός του ΣΥΡΙΖΑ έκανε ένα διάλειμμα από τους υπόλοιπους στοχασμούς και έγραψε ένα σεντόνι στον New Statesman για την ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν, μια σχεδόν κανονική κριτική, με εκτενή περίληψη της υπόθεσης, αναφορά στις προηγούμενες ταινίες, περιγραφή των χαρακτήρων, και στη συνέχεια μια λεπτομερή ιδεολογική ανάλυση της υπόθεσης υπό το πρίσμα του κομμουνιστή που ονειρεύεται την επανάσταση.
It is thus not only Nolan’s film that is unable to imagine authentic people’s power. The “real” radical-emancipatory movements couldn’t do it, either; they remained caught in the co-ordinates of the old society, in which actual “people power” was often such a violent horror.
Το κείμενο, όπως θα περίμενες, είναι γεμάτο αναφορές και τίγκα στην αερολογία, αλλά όχι τη γενικόλογη, την άλλη, την έγκριτη, τη σοβαροφανή, την τεκμηριωμένη και διατυπωμένη με ακριβώς όσο στόμφο πρέπει για να φοράει το μανδύα της αξιοπιστίας. Βεβαίως ο Ζίζεκ δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τον Μπάτμαν: Ενδιαφέρεται μόνο για το πώς κολλάει η όποια ιδεολογία περιέχει -ή όποια νομίζει ότι περιέχει- με αυτά που σκέφτεται ο ίδιος για την πολιτική και το κόσμο. Φυσικά και κολλάει. Οτιδήποτε μπορεί να κολλήσει. Και στο Μπομπ το Σφουγγαράκη μπορεί κανείς να βρει αναφορές στην αφασική ανοχή της κοινωνίας απέναντι στη βία της εξουσίας, ή ό,τι άλλο θέλει. Αν είναι επιδέξιος με τα λόγια και έχει διαβάσει πολύ, μπορεί να βρει συσχετισμούς κι αντιστοιχίες οπουδήποτε.
Is Bane not Dent taken to an extreme? Dent draws the conclusion that the system is unjust, so that, to fight injustice effectively, one has to turn directly against the system and destroy it. Dent loses his remaining inhibitions and is ready to use all manner of methods to achieve this goal. The rise of such a figure changes things entirely. For all the characters, Batman included, morality is relativised and becomes a matter of convenience, something determined by circumstances. It’s open class warfare – everything is permitted in defence of the system when we are dealing not just with mad gangsters, but with a popular uprising.
Το κείμενο του Ζίζεκ διαβάζεται πολύ ευχάριστα, κι ας έχεις καταλάβει από το 1/3 ότι δεν έχει καμία ουσία ή αξία ως κριτική της ταινίας. Έχει κυρίως πλάκα ενδιαφέρον το ότι ο φιλόσοφος προσεγγίζει τους χαρακτήρες μιας ταινίας βασισμένης σε κόμικ με τον τρόπο που προσεγγίζει τους χαρακτήρες μυθιστορήματος του Ντίκενς. Ακριβώς με τον ίδιο τρόπο. Το ότι βλέπει ένα τέτοιο προϊόν της ποπ κουλτούρας ως κάτι άξιο σχολιασμού με χιλιάδες λέξεις, έστω και χρησιμοποιώντας το ως click-bait όχημα για να υπενθυμίσει την ιδεολογική του ατζέντα σε ένα ολοκαίνουριο κοινό, έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
We should approach the film in the way one has to interpret a Chinese political poem. Absences and surprising presences count. Recall the old French story about a wife who complains that her husband’s best friend is making illicit sexual advances towards her. It takes some time until the surprised friend gets the point: in this twisted way, she is inviting him to seduce her. It is like the Freudian unconscious that knows no negation; what matters is not a negative judgement of something but that this something is mentioned at all. In The Dark Knight Rises, people power is here, staged as an event, in a significant development from the usual Batman opponents (criminal mega-capitalists, gangsters and terrorists).
Αν θέλεις μια πολύ πιο σύντομη και ουσιαστική γνώμη, να ένα άλλο post από τον New Statesman: Taking Batman out of comics makes him more ridiculous, not less, λέει, κι έχει δίκιο.