Πριν από λίγες εβδομάδες έγραψα για μια αναπάντεχη κι ενδιαφέρουσα τάση: Στην πτωχευμένη Ελλάδα ξαφνικά κυκλοφορούν καινούριες εφημερίδες, γιατί προφανώς αυτό μας έλειπε. Τώρα μοιάζει να εμφανίζεται μια άλλη, αν μπορεί να αποκαλέσει κανείς “τάση” την κυκλοφορία δύο παρόμοιων πραγμάτων σχεδόν ταυτόχρονα: Νέα ελληνικά περιοδικά στο iPad. Κι όταν λέω “νέα” εννοώ εντελώς νέα: Περιοδικά που δεν έχουν χάρτινο αντίστοιχο.
Εχτές κατέβασα το “Μούσα” του ΔΟΛ και το “KOOL” της νέας εταιρείας του Π. Κωστόπουλου σε ένα ολοκαίνουριο iPad 4 που δοκιμάζω και τους έριξα μια ματιά. Εδώ φυσικά δεν θα σου γράψω για το περιεχόμενό τους και για το αν έχουν λόγο ύπαρξης στην Ελλάδα του 2012, υπάρχουν αρμοδιότεροι από εμένα να το κρίνουν αυτό, άλλωστε δεν είμαι και ο καταλληλότερος για να πιάσω “τον παλμό του Ελληνικού κοινού”. Μπορώ, ωστόσο, να τα κρίνω ως τεχνολογικά προϊόντα, δεδομένου ότι αντίστοιχα τεχνολογικά προϊόντα έχω κρίνει αρκετές φορές ως τώρα από τότε που κυκλοφόρησε στην αγορά -και την καρδιά μου- το iPad της Apple, πάντα με τα ίδια αποτελέσματα.
Τα συμπεράσματα είναι κυρίως δύο. Το δεύτερο μπορείς να το μαντέψεις, αν είσαι τακτικός αναγνώστης. Το πρώτο είναι το εξής:
Αν έχεις iPad 3 ή 4 (ή Nexus 10, υποθέτω -το Kool κυκλοφορεί και για Android), δεν σου προτείνω να κατεβάσεις αυτές τις εφαρμογές. Δείχνουν πάρα πολύ άσχημα στη λαμπερή του retina οθόνη.
Και τα δύο περιοδικά είναι σχεδιασμένα ειδικά για την ανάλυση 1024×768 που έχει το πρώτο iPad, το iPad 2 και, πλέον και το iPad Mini. Τα μεγάλα iPad που κυκλοφορούν από τον περασμένο Μάρτιο, όμως, έχουν retina display με ανάλυση 2048×1536, δηλαδή τετραπλάσιο αριθμό πίξελ. Στην οθόνη τους αυτές οι εφαρμογές εμφανίζονται πάρα πολύ άσχημες, με πιξελιασμένες φωτογραφίες και “σπασμένα” γράμματα. Είναι το ίδιο πρόβλημα που αντιμετώπισαν και τα περιοδικά του εξωτερικού όταν κυκλοφόρησε το τρίτο iPad, στις αρχές της περασμένης άνοιξης*.
Το δεύτερο συμπέρασμα το έχω ξαναγράψει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια (εδώ, εδώ, εδώ κι εδώ ας πούμε) και το έχουν γράψει πολύ πιο ωραία και άλλοι:
– Γιατί το μέλλον των εκδόσεων είναι στο web, όχι σε apps (από το MIT Technology Review)
– Γιατί το μοντέλο των εξειδικευμένων apps δεν ταιριάζει με τον τρόπο που καταναλώνουμε περιεχόμενο σήμερα (από το Giga Om)
– Γιατί τα tablets αποτελούν εχθρό του μοντέλου του “περιοδικού”, όχι λύση (από τον Economist)
– Γιατί όλα αυτά τα tablet apps των περιοδικών ήταν καταδικασμένα απ’ την αρχή (από τον Κρεγκ Μοντ)
Συνοπτικά: Τέτοιου είδους προϊόντα είναι κάπως αδέξιες μεταφορές του μοντέλου του “περιοδικού” σε μια ηλεκτρονική συσκευή, δηλαδή ένα “πακέτο” από άρθρα και φωτογραφίες που κάποιος τα έχει επιλέξει και ο χρήστης κατεβάζει στη συσκευή του. Στην ίδια συσκευή, λίγο παραδίπλα, υπάρχει κι ένα κουμπάκι που λέγεται “Safari” ή “Chrome”, βεβαίως. Το οποίο σου δίνει πρόσβαση σε όλα τα άρθρα και τις φωτογραφίες του παγκόσμιου ίντερνετς. Αυτά τα προϊόντα είναι τεράστια σε μέγεθος και κατά κανόνα δύσχρηστα: Διάβασε στο τελευταίο link πώς κοροϊδεύει ο Κρεγκ Μοντ την ανάγκη να υπάρχει ειδική σελίδα με οδηγίες χρήσης σε ένα τέτοιο app.
Τα δύο ελληνικά παραδείγματα που δοκίμασα είχαν διαφορές (το “ΜΟΥΣΑ” είναι πολύ μικρότερο σε έκταση και είναι εκτός Newsstand) αλλά είχαν και πολλές ομοιότητες μεταξύ τους (δωρεάν, με αρκετά βίντεο και interactive εφέ -συχνά ολόιδια- μεγάλες καθυστερήσεις στο φόρτωμα σελίδων -ειδικά διαφημίσεων-, μικροπροβλήματα στο navigation) και βέβαια πολλές ομοιότητες με τα αντίστοιχα ξένα. Τα πολλά interactive στοιχεία, τα βίντεο και οι διαδραστικές διαφημίσεις μπορεί να μοιάσουν εντυπωσιακά πράγματα σε κάποιον που δεν έχει δει ποτέ ένα Wired στο iPad, ας πούμε, αλλά βέβαια πρόκειται έναν εντυπωσιασμό πρόσκαιρο. Τέτοιος ήταν και στο Wired.
Το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό από όλα, κατά τη γνώμη μου, είναι πως αυτές οι απόπειρες κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα τώρα, στο τέλος του 2012. Αν είχαν κυκλοφορήσει την άνοιξη του 2011 θα το καταλάβαινα απόλυτα -πάντα τα Ελληνικά media σπεύουν να υιοθετήσουν ξένες ιδέες και προτάσεις, μερικές φορές και άκριτα, άλλες φορές και δημιουργικά- αλλά έκτοτε συνέβη κάτι σημαντικό: Η ιδέα του “περιοδικού στο iPad” καθολικά και παταγωδώς απέτυχε. Κανένας από τους μεγάλους τίτλους του εξωτερικού δεν γνώρισε επιτυχία στο iPad. Το μεγαλύτερο στοίχημα στο χώρο, το The Daily του Ρούπερτ Μέρντοχ, κατέρρευσε μέσα σε ενάμιση χρόνο, και (όπως είχα προβλέψει) έκλεισε. Όλα αυτά τα προϊόντα χρησιμοποιούν τα κόλπα και τα εφέ που έχουν και οι δύο ελληνικές απόπειρες, και τεχνικά εκείνα είναι συχνά αρκετά καλύτερα (τα περισσότερα εμφανίζονται σωστά στα νέα iPad). Και απευθύνονταν σε μια αγορά πολύ μεγαλύτερη από την ελληνική. Και απέτυχαν. Αυτό είναι κάτι που κανείς δεν αμφισβητεί. Έχει τελειώσει. Γι’ αυτό μια τέτοια απόπειρα με τόσο μεγάλη καθυστέρηση φαντάζει άκαιρη**.
Βεβαίως, θα μπορούσε να πει κανείς ότι τέτοιες δοκιμές -όπως και η άλλη, του “Πρώτου Θέματος”– αποτελούν μέρος της αναζήτησης για το μέλλον του Τύπου. Γιατί υπάρχει ακόμα σε εκκρεμότητα το στοίχημα για τη μορφή που θα πάρουν τα media που ξέραμε στο μέλλον. Πώς θα μοιάζουν τα άρθρα και οι φωτογραφίες που παλιά καταναλώναμε στα περιοδικά και τις εφημερίδες; Το ερώτημα είναι ανοιχτό.
Όπως απέδειξαν αυτά τα (σχετικά δαπανηρά, για τους αλλοδαπούς εκδότες) ταμπλετοπειράματα, οπωσδήποτε δεν θα μοιάζουν με πακεταρισμένα μπουκέτα άρθρων μεγέθους πολλών MB που έχουν τη μορφή πιξελιασμένων εικόνων. (Το περιγράφει πολύ γλαφυρά ο Μοντ εδώ***).
Θα μοιάζουν κάπως αλλιώς.
Την ίδια μέρα που κάθισα και μελέτησα αυτά τα δύο “περιοδικά”, βγήκε στα παγκόσμια ίντερνετς κι αυτό. Είναι ένα άρθρο των New York Times, το πρώτο μέρος ενός μεγάλου αφιερώματος σε ένα ατύχημα σε βουνό της πολιτείας Ουάσινγκτον, όπου σκιέρ καταπλακώθηκαν από μια χιονοστιβάδα. Κοίταξέ το. Κοίτα. Άνοιξέ το σε διάφορες συσκευές και δες το. Άνοιξέ το και στο iPad. Δες πώς δείχνει τα βίντεο και το χάρτη και πώς έχει και μέσα στη ροή του κειμένου και βίντεο και φωτογραφίες και παρ’ όλα αυτά είναι απόλυτα ευκολοδιάβαστο και κατανοητό και εύκολο (σκρολάρεις προς τα κάτω -τίποτα άλλο, δε χρειάζεται οδηγίες). Και είναι στο Ίντερνετ. Είναι μέρος του web. Δεν χρειάζεται να περιμένεις δέκα λεπτά για να κατέβει από κάπου. Μπορείς να το βρεις ψάχνοντας στο Google και να το στείλεις στους φίλους σου και στο Twitter και στο Facebook και να αντιγράψεις κομμάτια που θέλεις να κρατήσεις. Και είναι όμορφο.
Κάπως έτσι, νομίζω εγώ****, θα μοιάζει το μέλλον.
*και τα δύο “τεύχη” που δοκίμασα φαίνεται πως χρησιμοποιούν την πλατφόρμα της Adobe, την ίδια που χρησιμοποιούν πολλά ξένα περιοδικά, όπως αυτά της Conde Nast. Αυτό σημαίνει ότι δείχνουν στους αναγνώστες εικόνες όχι πολύ διαφορετικές από σκαναρισμένες σελίδες. Γι’ αυτό εμφανίζεται το πολύ άσχημο αισθητικό αποτέλεσμα εδώ (τα ξένα περιοδικά αργότερα έλυσαν το πρόβλημα) και γι’ αυτό είναι και τόσο τεράστιο το μέγεθός τους σε ΜΒ.
**εδώ να πούμε ότι το “ΜΟΥΣΑ”, που είναι spin-off του Marie Claire, δεν είναι ακριβώς “περιοδικό” αλλά μια ειδική έκδοση που κυκλοφορεί ως ξεχωριστό app, εκτός του newsstand, και στο οποίο δεν μπορεί κάποιος να γραφτεί συνδρομητής. Οπότε μπορεί να πει κανείς ότι είναι άλλη περίπτωση, μεμονωμένη -και χορηγημένη- δοκιμή της φόρμας και της πλατφόρμας.
***τρίτη φορά το αναφέρω το συγκεκριμένο άρθρο, πάτα το, αξίζει.
****και βέβαια, αν και οι περισσότεροι συμφωνούν, υπάρχει κι ένας (Έλληνας!) που διαφωνεί:
[field id=”1″]