Διάβασα ετούτο το άρθρο που μιλάει για έναν από τους τρόπους με τους οποίους τα ebooks επηρεάζουν το πώς διαβάζουμε: Την κατάργηση των σελίδων. Στα e-books, όπου μπορείς να αλλάξεις το μέγεθος των γραμμάτων ή τη γραμματοσειρά, το κείμενο είναι ένα πράγμα ρευστό καίτοι πεπερασμένο: Η έννοια της σελίδας αλλάζει. Οι σελίδες δεν έχουν δεδομένο μέγεθος. Ο αριθμός τους δεν είναι συγκεκριμένος.
Μέχρι πρόσφατα οι ηλεκτρονικοί αναγνώστες εμφάνιζαν το κείμενο του βιβλίου χωρισμένο σε κάπως αυθαίρετες “περιοχές”, που έδιναν μία μόνο γενική εικόνα της έκτασης του βιβλίου. Πλέον το Kindle μπορεί να δείχνει το μέγεθος του βιβλίου ή των κεφαλαίων του κάπως αλλιώς: Μετρημένο σε χρόνο. Πόσο χρόνο θα χρειαστείς να το διαβάσεις, δηλαδή.
Αυτό είναι κάτι που έχει σοβαρές συνέπειες στην ίδια την ανάγνωση, όπως έχω περιγράψει εδώ. Βλέποντας τα λεπτά που απομένουν για να τελειώσει το κεφάλαιο μπαίνεις σε ένα ψυχαναγκαστικό γαϊτανάκι παρατάσεων που σε κρατούν με το βιβλίο στο χέρι μέχρι το ξημέρωμα, πράγμα που είναι ταυτόχρονα καλό και κακό. Ταυτόχρονα όμως αλλάζει ο χαρακτήρας της ανάγνωσης, γίνεται κάτι διαφορετικό, καθώς έρχεται στο προσκήνιο το ένα από τα δύο πράγματα που καταναλώνεις διαβάζοντας: Ο χρόνος. Η ανάγνωση μεταφράζεται σε χρόνο. Καταργείται το “διάβασα εκατό σελίδες σήμερα”. Γίνεται “διάβασα δυο ώρες”. Βεβαίως, και πριν δυο ώρες διάβαζες. Απλά τώρα, χάρη στον e-reader σου, ποσοτικοποιείς το διάβασμα με αυτό τον τρόπο ο οποίος, όπως και να το κάνουμε, είναι πιο ουσιαστικός.
Δεν ξέρω τι συνέπειες θα έχει αυτή η μεταβολή της αντίληψης, βεβαίως. Θα αντιμετωπίζει κανείς το διάβασμα διαφορετικά όταν σκέφτεται “αυτό το βιβλίο θα μου φάει δεκατέσσερις ώρες” αντί για “αυτό το βιβλίο είναι εξακόσιες σελίδες”; Η ανάγνωση βιβλίων είναι ασχολία χρονοβόρα. Έχεις δεκατέσσερις ώρες να αφιερώσεις σε ένα βιβλίο που, τελικά, μπορεί να μην είναι ενδιαφέρον ή καλό; Θα σε αποθαρρύνει η προοπτική του διαβάσματος ποσοτικοποιημένη σε χρόνο;
Έλα ντε.
