Θυμάστε γιατί;
Η αφορμή ήταν η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η αξιωματική αντιπολίτευση ήθελε να πάει σώνει και ντε τη χώρα σε εκλογές, κι έτσι καταψήφισε τον προτεινόμενο από την κυβέρνηση Σταύρο Δήμα. Σύμφωνα με την ρητορική της, τα θυμάστε φαντάζομαι, απαιτούσε εκλογές για δύο λόγους: Για να σκίσει το μνημόνιο και να επαναδιαπραγματευτεί το χρέος. Αυτά ήταν τα δύο εμβληματικά θέματα που προέβαλλε ο ΣΥΡΙΖΑ ώς τα σημαντικότερα προβλήματα της εποχής, τι σημαντικότερα, ως τα μοναδικά τα προέβαλλε. Εκεί επικέντρωσε και όλη την προεκλογική ρητορική, εκεί είχε επικεντρώσει και την αντιπολιτευτική του δράση. Το μνημόνιο και το χρέος. Το χρέος και το μνημόνιο. Μ’ ένα νόμο και ένα άρθρο. Τα θυμάστε; Μη μου πείτε ότι τα ξεχάσατε. Ένας μήνας πάει.
Τα περί κουρέματος του χρέους εγκαταλείφτηκαν νωρίς. Το χρέος δε συζητιέται καν τώρα. Δεν θα υπάρξει κούρεμα, και τυχόν επιμήκυνση ή χρήση άλλων εργαλείων διευκόλυνσης της αποπληρωμής θα συζητηθούν αργότερα.
“The Greek authorities reiterate their unequivocal commitment to honour their financial obligations to all their creditors fully and timely”.
Μετά από τις επεισοδιακές διαπραγματεύσεις των τελευταίων ημερών, η Ελλάδα εξακολουθεί κανονικότατα να έχει μνημόνιο. Και θα έχει για άλλους τέσσερις μήνες, και τότε, αν το ολοκληρώσει επιτυχώς τηρώντας όλες τις υποχρεώσεις, και πάρει τα λεφτά, που δε φτάνουν, πιθανότατα θα πάει να υπογράψει κι άλλο, καινούριο. Τι είναι αυτό που κατάφεραν οι εκπρόσωποί μας στις διαπραγματεύσεις; Μια διορία (ένα Σαββατοκύριακο!) για να προτείνουν ισοδύναμα μέτρα που θα αντικαταστήσουν κάποια από τα μέτρα που προβλέπει το μνημόνιο. Δηλαδή ακριβώς το ίδιο πράγμα που έκαναν και οι προηγούμενες κυβερνήσεις που διαπραγματεύτηκαν με τους δανειστές μας. Α, και επίσης γλιτώσαμε το στόχο για πλεόνασμα 4%, που ούτως ή άλλως, έτσι που βούλιαξε η οικονομία λόγω εκλογών, είναι ανέφικτο, και πλέον δεν την λέμε “τρόικα”, τη λέμε “θεσμοί”.
Τι είναι το μόνο ουσιαστικό που άλλαξε τελικά, μετά τις εκλογές; Πράγματι, δεν έχουμε το Σταύρο Δήμα Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Έχουμε τον Προκόπη Παυλόπουλο. Κι ο μόνος άνθρωπος στη Γη που πιστεύει ότι ο Προκόπης Παυλόπουλος είναι καλύτερη επιλογή για Πρόεδρος της Δημοκρατίας από το Σταύρο Δήμα ξέρετε ποιος είναι; Ο Προκόπης Παυλόπουλος.
Είναι κάπως τρομερή η ταχύτητα με την οποία ολόκληρο το φαντασιακό οικοδόμημα που είχε χτίσει ο ΣΥΡΙΖΑ -και το οποίο υιοθέτησε και το 36,3% των ψηφοφόρων πριν από λίγες εβδομάδες- κατέρρευσε. Ένα ένα τα κομμάτια έπεφταν. Τελικά δεν δημιουργήθηκε καμία “συμμαχία του νότου”, όλοι εναντίον μας ήταν. Τελικά δεν ίσχυε το “δεν υπάρχει περίπτωση να μας πουν όχι” -μας είπαν όχι, ξανά και ξανά. Και τελικά χάσαμε. Κανένα μνημόνιο δε σκίστηκε, κανένα χρέος δεν κουρεύτηκε. Το πρόγραμμα ισχύει και πρέπει να ολοκληρωθεί σε τέσσερις μήνες. Το “πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης” και οι λοιπές φιλολαϊκές και λαϊκιστικές υποσχέσεις του ΣΥΡΙΖΑ σε ψηφοφόρους και συντεχνίες πάνε περίπατο.
“The Greek authorities commit to refrain from any rollback of measures and unilateral changes to the policies and structural reforms that would negatively impact fiscal targets, economic recovery or financial stability, as assessed by the institutions”.
Η νέα κυβέρνηση επιστρέφει με κρότο στην πραγματικότητα, η οποία είναι ίδια μ’ αυτή που διαχειριζόταν η προηγούμενη (τρισκατάρατη) κυβέρνηση.
Οπότε γιατί έγιναν εκλογές;
Οι πολύ συναισθηματίες οπαδοί της “πρώτη φορά αριστερά (με ακροδεξιούς κόκκους)” κυβέρνησης γράφουνε στο Twitter “μα γιατί τώρα θα κλείσει η Αμυγδαλέζα” και “ξεφορτωθήκαμε το Γιακουμάτο”. Η μπάλα στην εξέδρα δηλαδή. Ναι, τώρα η αριστερή κυβέρνηση μπορεί να κάνει αριστερά πράγματα, μερικά εκ των οποίων θα είναι καλά, και μερικά εκ των οποίων θα είναι κακά (όπως η τραγωδία στην παιδεία, με την ακύρωση ενός νόμου που ψηφίστηκε από 255 βουλευτές, ή το μπάχαλο με τα πρότυπα σχολεία). Και τώρα δεν έχουμε ούτε Γιακουμάτους ούτε Βούλτεψες, αλλά έχουμε Ραχήλ Μακρή, Νικολόπουλους, Λαφαζάνηδες και Καμμένους. Η ουσία όμως είναι ότι δεν έγιναν γι’ αυτά οι πρόωρες εκλογές. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν καταψήφισε το Σταύρο Δήμα για να κλείσει την Αμυγδαλέζα και να διώξει το Γιακουμάτο. Για να σκίσει το μνημόνιο και να σβήσει το χρέος το έκανε. Αυτή ήταν η παντιέρα, αυτός ήταν ο στόχος. Την πρώτη-φορά-αριστερή πολιτική στα άλλα σημαντικά θέματα της χώρας θα μπορούσε να την εμφανίσει στο τέλος της τετραετίας, με τη σειρά του, όποτε εκλεγόταν. Την τρισκατάρατη κυβέρνηση Σαμαρά, όμως, η προηγούμενη Βουλή την έριξε για το μνημόνιο.
Το οποίο δεν φεύγει.
Βεβαίως, δεν μπορεί κανείς να μην εκφράσει μιαν ανακούφιση και κάμποση ευγνωμοσύνη για τον τελικό χειρισμό της κυβέρνησης. Οι εκπρόσωποί μας πήγαν εκεί με την παιδική τους αφέλεια ότι θα αλλάξουνε την Ευρώπη και θα τους μαγέψουνε όλους με τη θεαματική τους game theory και, όταν με τα πολλά κατάλαβαν πώς λειτουργούν τα πράγματα στην Ευρώπη, ποιος κάνει κουμάντο και πόσο, και πόσα περιθώρια διαπραγμάτευσης υπάρχουνε στ’ αλήθεια, έκαναν την σαφή και ξεκάθαρη επιλογή να μην κάνουν την Ελλάδα Κούγκι. Αν και είχαν ζαλίσει τα μυαλά των οπαδών τους τόσους μήνες με νηπιακούς λεονταρισμούς και πολεμική διαλεκτική, όταν ήρθε η ώρα της πολιτικής απόφασης, συμβιβάστηκαν πλήρως, όσο πάει, όσο δεν παίρνει. Είπαν κι αυτοί ναι σε όλα (όπως οι προηγούμενοι, οι τρισκατάρατοι, που “δεν έκαναν καμία διαπραγμάτευση”) και τους ευχαριστούμε γι’ αυτό. Πραγματικά. Όχι γιατί αυτά που πέτυχαν ήταν καλά, αλλά επειδή είχαν την δυνατότητα να επιλέξουν την πλήρη ρήξη, και δεν το έκαναν.
Αλλά εν τω μεταξύ, μόνο και μόνο για να αλλάξουν τα πρόσωπα που λένε ναι στην τρόικ… συγγνώμη, στους θεσμούς εννοώ, έπρεπε να εξοντωθεί η πραγματική αγορά στην Ελλάδα για ένα τετράμηνο, να σταματήσουν να πληρώνονται φόροι και να φύγουν από τη χώρα σχεδόν όσες καταθέσεις έφυγαν το 2012. Αυτά δεν είναι μικρά πράγματα. Η σφαλιάρα που έφαγε η οικονομία μόνο και μόνο για να γίνουν εκλογές και μια απονενοημένη -και τελικά ανώφελη- διαπραγμάτευση, δεν είναι μικρό πράγμα. Βεβαίως, αυτά είναι νούμερα, και για την κυβέρνησή μας οι άνθρωποι είναι πάνω από τα νούμερα. Εξάλλου το πρόβλημα της καταβαράθρωσης της αγοράς πλήττει την ιδιωτική οικονομία, κάτι που δεν αφορά ιδιαίτερα τα στελέχη της κυβέρνησης, που δεν τη συμπαθούνε πάρα πολύ. Αλλά για τον ιδιωτικό τομέα των 1,5 εκατομμυρίου ανέργων, αυτό το τετράμηνο ήταν σκότωμα.
Ελπίζω τουλάχιστον τώρα η παρούσα κυβέρνηση να μην μιμηθεί την τρισκατάρατη προηγούμενη και στην υλοποίηση του μνημονίου, και να τις κάνει τις μεταρρυθμίσεις, να ολοκληρώσει το πρόγραμμα (το μνημόνιο), και να κάνει και τα καλά αριστερά πράγματα που μπορεί. Έχει μια μεγάλη ευκαιρία να τα καταφέρει, καθώς -μέχρι τις προάλλες, τουλάχιστο- απολαμβάνει σημαντικής λαϊκής υποστήριξης. Ο ΓΑΠ είχε αντίστοιχη ευκαιρία το 2009 και τα έκανε θάλασσα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ομολογουμένως σε πολύ χειρότερες συνθήκες, έχει μια δεύτερη ευκαιρία. Μπορεί το ιδεοληπτικό του υπόβαθρο να δημιουργεί πολύ σοβαρές αμφιβολίες για το αν μπορεί να την εκμεταλλευτεί, αλλά η απόλυτη κωλοτούμπα στο Eurogroup δείχνει ότι την κρίσιμη στιγμή, στο ανώτατο επίπεδο ενδέχεται να διαθέτει αποθέματα ψυχραιμίας και ορθής κρίσης.
Θα δούμε.
Διαβάστε:
Το κείμενο της ανακοίνωσης του Eurogroup
Τη συνοπτική ανάλυση του τι συνέβη με απλά λόγια από τον New Yorker
