Καθώς στη Βουλή συζητάνε το αν θα συσταθεί εξεταστική επιτροπή για την καταστροφική “διαπραγμάτευση” του 2015, που έφερε την Ελλάδα στο χείλος της καταστροφής, ήθελα να σας επισημάνω κάτι ενδιαφέρον που επιβεβαίωσα τις προάλλες, το οποίο είναι μικρό και ασήμαντο, αλλά απολύτως ενδεικτικό ενός πολύ συγκεκριμένου πράγματος επίσης μικρού και ασήμαντου. Γενικά δεν είναι πολύ σημαντικό το θέμα αυτό. Οφείλω να σας προειδοποιήσω γι’ αυτό. Αλλά το πόσα ασήμαντα πράγματα βρίσκω αξιοσημείωτα το ξέρετε, πια. Είναι πολλά.
Πριν από λίγες εβδομάδες, το λοιπόν, έγινε το εξής:
[field id=”1″]
Κυκλοφόρησε στα σόσιαλ μύδια μια εικόνα από το τελευταίο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη, αυτό με τον τίτλο τον παρμένο από το Θουκυδίδη, στο οποίο, από ό,τι φαινόταν στο απόσπασμα, έλεγε ότι ο Χέλμουτ Κολ, μαζί με τον Μιτεράν, “θα στριφογύριζε στον τάφο του”. Πράγμα δύσκολο, καθώς ο Χέλμουτ Κολ ζει ακόμα -είναι 93 86 χρονών. Είναι ένα ομολογουμένως χοντρό λάθος, ειδικά για κάποιον που γράφει ένα βιβλίο στο οποίο εμφανίζεται ως ειδήμων της ευρωπαϊκής ιστορίας. Είχε ενδιαφέρον, όμως, το πώς απάντησε ο ίδιος ο Βαρουφάκης στην κυκλοφορία της εικόνας. Έγραψε το εξής:
[field id=”2″]
Παραπέμποντας στο ψηφιακό αντίτυπο του βιβλίο του, έδειξε ότι το απόσπασμα δεν αποκαλεί μακαρίτη τον Κολ, αλλά έχει πιο προσεκτική διατύπωση. Κατηγορεί, δε, ως κακοήθεις όσους διακινούν το άλλο, το “ψεύτικο” απόσπασμα.
Αυτή ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα αντίδραση.
Και αρκετά ύποπτη, καθώς η πρώτη φωτογραφία, με το λάθος, ήταν φωτογραφία εντύπου, ενώ το απόσπασμα που ανάρτησε ο Βαρουφάκης ήταν από το e-book το οποίο, όπως ξέρουμε, αλλάζει εύκολα.
Μερικές φορές κάτι τέτοια πράγματα μου κολλάνε στο μυαλό. Δεν είναι υγιές ούτε και πολύ ουσιαστικό, αλλά τι να κάνουμε, ο καθένας τη φύση του από ένα σημείο και μετά την αποδέχεται, βρίσκει έναν τρόπο να ζήσει μ’ αυτό που είναι. Είναι μια μάχη που δίνω καθημερινά.
Τέλος πάντων, την επόμενη φορά που βρέθηκα σε βιβλιοπωλείο, πήρα ένα αντίτυπο της αμερικάνικης έκδοσης του βιβλίου του Βαρουφάκη και το ξεφύλλισα. Και βρήκα το απόσπασμα, που ήταν το εξής:
Έτσι, χωρίς τον Κολ πεθαμένο, όπως το πόσταρε ο ίδιος και από το e-book.
Αλλά στο διπλανό ράφι υπήρχε άλλο ένα, αλλιώτικο αντίτυπο του ίδιου βιβλίο. Η εγγλέζικη έκδοση. Την ξεφύλλισα επίσης, και εκεί το απόσπασμα ήταν το εξής:
Εδώ ο Κολ είναι μακαρίτης, ακριβώς όπως και στην αρχική εικόνα που κυκλοφόρησε.
Αυτό αποδεικνύει ότι δεν έγινε καμία “κακοήθεια”. Το κείμενο της αγγλικής έκδοσης, προφανώς προγενέστερο, περιείχε τη λανθασμένη φράση. Στο e-book και στη μεταγενέστερη αμερικάνικη εκδοχή η φράση ήταν διορθωμένη. Αυτό, επαναλαμβάνω, δεν είναι σημαντικό, ή σπάνιο. Πέρα από το πόσο σοβαρό ή αστείο βρίσκει κανείς το λάθος, είναι λάθος, και λάθη γίνονται.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον είναι εκείνη η αρχική αντίδραση του Βαρουφάκη. Το τουιτ εκείνο που χαρακτηρίζει αυτούς που επισήμαναν το λάθος “κακοήθεις”, και το οποίο δεν περιέχει πουθενά τη λέξη “λάθος” ή καμία παραδοχή, ίσα ίσα, υποννοεί ότι κάποιοι εχθροί αλλοίωσαν το απόσπασμα για να τον πολεμήσουν. Εκεί υπάρχουν τα συμπεράσματα, αν θέλει να τα αναζητήσει κανείς.
Σας το είπα από την αρχή, δεν είναι σημαντικό.
Ο Γιάνης Βαρουφάκης περιοδεύει τις ιδέες του ανά τον κόσμο, και πολύ καλά κάνει. Το προσωπικό του brand παραμένει πρακτικά άθικτο, παρ’ όλο που η θητεία του στον στίβο της πραγματικής πολιτικής υπήρξε κωμικοτραγικά αποτυχημένη, ο ορισμός του “you had one job” meme. Καθώς η -σχεδόν άδεια- Βουλή των Ελλήνων αποφασίζει να τον αφήσει στην ησυχία του με τις ιδέες του στον κόσμο, εσείς μπορείτε να βγάλετε όποιο συμπέρασμα θέλετε από τα παραπάνω.
Όχι ότι έχει καμία σημασία.
Και για το τέλος, ήθελα να σας παραθέσω ένα πολύ πιο ταιριαστό απόσπασμα από το Θουκυδίδη, το εξής:
Αυτό σεις, αδύναμοι και που η τύχη σας κρίνεται από μια μονάχα κλίση της ζυγαρίας, μην θελήστε να το πάθετε ούτε να μοιάσετε τους πολλούς που, ενώ μπορούν ακόμη να σωθούν με ανθρώπινα μέσα, όταν τους βρούν οι συφορές και τους εγκαταλείψουν οι βέβαιες ελπίδες, καταφεύγουν στις αβέβαιες, τη μαντική και τους χρησμούς και όσα άλλα τέτοια, με τις ελπίδες που δίνουν, φέρνουν στην καταστροφή.