Ο Φεβρουάριος τελείωσε.
Ήταν ένας μήνας, πώς να το πω, ιδιαίτερος.
Ξεκίνησα το πείραμα του “Φεβρουαρίου” (διάβασε τις λεπτομέρειες, αν δεν ξέρεις τί είναι και δες κι αυτό το Storify για όλο το ιστορικό του πειράματος) θέλοντας ουσιαστικά να εξασφαλίσω ένα κίνητρο για να γράφω κάθε μέρα ένα βιβλίο που ήθελα να γράψω εδώ και πολύ καιρό. Σας χρησιμοποίησα, εσάς που το διαβάσατε, για να μου επιβάλλετε την πειθαρχία που δεν μπορούσα να επιβάλλω στον εαυτό μου.
Πρώτον: Συγνώμη.
Δεύτερον: Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα ήσασταν τόσο πολλοί.
Στις 29 ημέρες του Φεβρουαρίου έγραψα ένα κείμενο 70.000 λέξεων, πράγμα καθόλου εύκολο.
Έχουν υπάρξει στο παρελθόν παρόμοια πειράματα: Online projects οι συμμετέχοντες των οποίων καλούνταν να γράψουν ένα μεγάλο αριθμό λέξεων (μέχρι 50.000 λέξεις έχω βρει) για κείμενα λογοτεχνικά ή άλλα (π.χ. διδακτορικές διατριβές) σε ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα (παράδειγμα). Η διαφορά: Το προϊόν της δουλειάς δεν το έδειχναν δημόσια κατά τη διάρκεια του χρονικού διαστήματος.
Έχουν υπάρξει και πειράματα online γραφής στα οποία ο συγγραφέας ανέβαζε στο ίντερνετ το βιβλίο καθώς το έγραφε (να ένα παράδειγμα -να άλλο ένα). Η διαφορά: Δεν υπήρχε χρονικός περιορισμός στο project. Και οι άνθρωποι ξεκουράζονταν πότε πότε.
Έψαξα κάμποσο. Μπορεί να μου ξέφυγε κάτι. Αλλά απ’ όσο είδα και αν δεν κάνω λάθος:
Αυτό που έκανα το Φεβρουάριο δεν έχει ξαναγίνει.
Απ’ ό,τι διαπίστωσα, βέβαια, υπάρχει λόγος που δεν έχει ξαναγίνει: Είναι μόλις και μετά βίας ανθρωπίνως δυνατό.
Γιατί μπορείς να γράφεις δυόμιση χιλιάδες λέξεις την ημέρα (έγραψα μέχρι και πέντε χιλιάδες) και μπορείς να γράψεις ένα βιβλίο μέσα σε τέσσερις εβδομάδες (πολλοί το κάνουν) αλλά το να φτιάχνεις αυτές τις λέξεις με μια μορφή κάπως αξιοπρεπή, να τις κάνεις μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου και να βγάζουν νόημα και να μην έχουν πολλά ορθογραφικά/συντακτικά/εννοιολογικά λάθη για να το διαβάζουν ταυτόχρονα χιλιάδες αναγνώστες με κριτήρια ομολογουμένως αυστηρά, και να το κάνεις αυτό για είκοσι εννέα συνεχόμενες ημέρες, χωρίς καμία διακοπή, είναι κάτι πολύ δύσκολο.
Για να καταλάβουν οι τακτικοί αναγνώστες αυτού εδώ του blog πόσο δύσκολο: Ένα κείμενο σαν αυτό (2700 λέξεις, με σκέψη και προετοιμασία), κάθε μέρα για είκοσι εννιά συνεχόμενες ημέρες.
Τη δυσκολία, βεβαίως, οι αναγνώστες την καταλάβαιναν σε κάποιο βαθμό. Την έβλεπαν. Δεν ανέβαζα κεφάλαια στις έξι το πρωί επειδή έτσι ήθελα. Τα ανέβαζα επειδή τότε τα τελείωνα. Περνούσα ολόκληρες νύχτες γράφοντας. Και την επόμενη ημέρα –κάθε μέρα– έπρεπε να κάνω το ίδιο.
Είμαι πολύ χαρούμενος που τα κατάφερα, και δεν χάθηκε καμία μέρα και δεν διακόπηκε το πείραμα για κανένα λόγο, κι ας νιώθω τώρα σαν να με έχει κάποιος πλακώσει στο ξύλο απομέσα μου, κι ας μην είναι το κείμενο το καλύτερο δυνατό.
Ας το εξηγήσω λιγάκι αυτό το τελευταίο.
[motto_right]
Δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα έμπαινε τόσο πολύς κόσμος και θα το διάβαζε με τόση όρεξη και ζήλο και ότι θα μου έστελνε feedback τόσο ενθουσιώδες και χρήσιμο και πολύ.
[/motto_right]
Καθώς έγραφα το βιβλίο το καταλάβαινα: Αν είχα λίγο περισσότερο χρόνο θα το έφτιαχνα καλύτερα, θα προσέθετα πράγματα, θα αφαιρούσα άλλα, θα το σκεφτόμουν περισσότερο, θα προγραμμάτιζα τη δομή της ιστορίας πιο προσεκτικά. Το ότι έπρεπε να γράψω κάτι κάπως αυτοτελές και σχετικά ολοκληρωμένο κάθε μέρα (καθώς ο πρωταγωνιστής έγραφε κάθε μέρα) με περιόριζε σημαντικά στη δομή. Το ότι ο πρωταγωνιστής έγραφε στον πραγματικό κόσμο, σ’ αυτόν που ζουν και οι αναγνώστες, με περιόριζε ακόμα περισσότερο. Για να γράψω τα κεφάλαια με το κολύμπι, ας πούμε, έπρεπε να περιμένω να βγάλει ήλιο. (Ο Φεβρουάριος είχε τέσσερις ηλιόλουστες ημέρες -η μία έπεσε πολύ νωρίς, η άλλη πολύ αργά, η τρίτη ήταν Κυριακή. Τέτοια θέματα αντιμετώπιζα). Αλλά ήξερα, καθώς έγραφα ας πούμε ένα κεφάλαιο τριών χιλιάδων λέξεων, ότι αυτό το κομμάτι στο τελικό βιβλίο θα είναι διπλάσιο. Ή ότι δεν θα υπάρχει καθόλου. Ήξερα επίσης ότι κάποιες από τις αναφορές στην καθημερινότητα τις προσέθετα μόνο και μόνο για να τις απολαύσουν οι αυριανοί αναγνώστες. Μετά από πέντε μήνες δεν θα έχουν καμία αξία. Οπότε το κείμενο αυτό ήταν ταυτόχρονα κάτι πρωτόλειο και αυθύπαρκτο. Απέχει από τον τελικό, ολοκληρωμένο “Φεβρουάριο” αρκετά και με δύο διαφορετικούς τρόπους.
Αλλά αυτό δεν είχε σημασία.
Σ’ αυτή τη φάση, του πρώτου δοκιμίου, το ζητούμενο είναι να γραφτεί η ιστορία και να σκιαγραφηθούν οι χαρακτήρες με λέξεις. Να δημιουργηθεί μια πρώτη βάση για το επόμενο στάδιο της δουλειάς. Από αυτή την άποψη το πείραμα ήταν εξαιρετικά επιτυχημένο για εμένα. Έφτιαξα τις λέξεις που ήθελα χωρίς να σπαταλήσω υπερβολικά πολυ χρόνο και έχω τώρα το πρωτογενές υλικό που χρειάζομαι για να φτιάξω ένα καλό βιβλίο τους επόμενους μήνες.
Αυτό που δεν περίμενα σε καμία περίπτωση ήταν κάτι άλλο, μια αναπάντεχη και θαυμάσια παρενέργεια του πειράματος.
Δεν μπορούσα να διανοηθώ ότι θα έμπαινε τόσο πολύς κόσμος και θα το διάβαζε με τόση όρεξη και ζήλο και ότι θα μου έστελνε feedback τόσο ενθουσιώδες και χρήσιμο και πολύ. Χιλιάδες άνθρωποι αντιμετώπισαν το κείμενό μου ως αυθύπαρκτο έργο, ολοκληρωμένο, και το διάβαζαν κάθε μέρα και εκατοντάδες μου έγραφαν απόψεις και ιδέες και αναλύσεις και το μοιράζονταν στα social media και το έκαναν δικό τους με διάφορους τρόπους που ήταν αδύνατο να φανταστώ ή να προβλέψω.
Συγκεκριμένα:
– Από 1η Φεβρουαρίου μέχρι 1η Μαρτίου 2012 περισσότεροι από 15.000 άνθρωποι διάβασαν περισσότερα από 100.000 κεφάλαια του “Φεβρουαρίου”.
– Μόνο στις 29 Φεβρουαρίου διαβάστηκαν 10.000 κεφάλαια/ημέρες.
– To 22% των αναγνωστών διάβασαν το βιβλίο από φορητές συσκευές.
– 280 από αυτούς γράφτηκαν συνδρομητές για να παίρνουν κάθε μέρα το καινούριο κεφάλαιο στο email τους.
– 70 το διάβαζαν από RSS.
– Έλαβα περισσότερα από 300 emails με γνώμες και παρατηρήσεις από περίπου 200 ανθρώπους (και εξακολουθώ να λαμβάνω ακόμα –από εδώ– προσπαθώ να απαντώ σε όσα περισσότερα μπορώ).
Άλλοι το διάβασαν στο Instapaper:
Εδώ κρατάω ένα Kindle Touch αναγνώστη που το διάβασε έτσι:
Αλλοι το διάβασαν στο iPhone. Να πώς μοιάζει το shortcut στη home screen:
Άλλοι το διάβαζαν σε άλλους e-book readers:
Άλλοι αποθήκευαν τα κεφάλαια στο Evernote, και τα διάβαζαν έτσι:
Άλλοι το έβλεπαν ακόμα και στην τηλεόραση:
Γι’ αυτό έγραψαν βιβλιοsites (και εδώ, και εδώ) και γυναικεία sites και περιοδικά (UPDATE: Έκτοτε υπήρξαν πολλά ακόμη δημοσιεύματα για το βιβλίο. Όσα βρίσκω τα συγκεντρώνω στο Storify).
Yπήρξαν και κάποια εκπληκτικά, δημιουργικά blog posts και άλλες ενθουσιώδεις αναφορές.
Κάποιος έφτιαξε ένα blog, στο οποίο κάθε μέρα έγραφε μια παράγραφο για την ιστορία όπως τη βλέπει ένας άλλος χαρακτήρας του βιβλίου.
Κάποιος μου έστειλε μια καταγραφή της συνομιλίας πολύ προσωπικής με δύο φίλους του για το βιβλίο (τρεις σελίδες).
Και βέβαια ένα σωρό κόσμος έγραφε διάφορα στο Twitter
(εδώ δείγμα για τις πρώτες 15 μέρες)
(εδώ για τις υπόλοιπες).
Τα σχόλια στο Facebook, δυστυχώς, δεν υπάρχει τρόπος να τα κάνω embed.
Το feedback που έλαβα ήταν πολυποίκιλο. Υπήρχαν οι εκδηλώσεις ενθουσιασμού και οι ευχαριστίες από τους ανθρώπους που το διάβαζαν καθημερινά και το απολάμβαναν, υπήρχαν διορθώσεις και παρατηρήσεις (κάποιες πολύ σημαντικές και πολύτιμες) και βεβαίως πολλά μηνύματα γκρίνιας που έρχονταν προς το βράδυ με περιεχόμενο του τύπου “άντε, τελείωνε να κοιμηθούμε”. Μου έκανε εντύπωση πόσοι άνθρωποι δεν κατάλαβαν εξ αρχής ότι πρόκειται για μυθιστόρημα και νόμισαν ότι είναι αυτοβιογραφικό κείμενο. Τις πρώτες ημέρες έλαβα μερικά πολύ προσωπικά και συγκινητικά μηνύματα από ανθρώπους που έχουν περάσει καταστάσεις παρόμοιες με του πρωταγωνιστή και ταυτίστηκαν. Το ότι βρήκαν το κείμενο αυθεντικό κι αληθινό το θεώρησα πολύ σημαντικό.
(στο τέλος αυτού του σημειώματος, ένα δείγμα από σχόλια της πρώτης κατηγορίας)
Δεν μπορώ να δώσω μια ακριβή εξήγηση της ανταπόκρισης αυτής, και θα ήθελα να μπορούσα. Έφταιγε το design με τα μεγάλα, καθαρά fonts; Το λιβάνισμα από τα social media; Το περιεχόμενο, που για πολλούς ήταν πολύ πιο ολοκληρωμένο και πλήρες από ό,τι το φαντάζομαι εγώ; Όλα μαζί;
Μια άλλη παρενέργεια ήταν και η συμφωνία (πριν ολοκληρωθεί το πείραμα, καν) με τις εκδόσεις Καστανιώτη για την κυκλοφορία και χάρτινης έκδοσης του βιβλίου. Ο “Φεβρουάριος” κυκλοφόρησε τον Ιούλιο σε χάρτινη και ηλεκτρονική μορφή, και πολύς κόσμος τον πήρε και τον έβγαλε βόλτα:
[imagebrowser id=19]
[imagebrowser id=32]
Η παρουσίαση του βιβλίου, δε, έγινε τον Οκτώβριο στο κέντρο της Αθήνας.
[imagebrowser id=42]
(και τώρα, ένα δείγμα από τα πιο ενθουσιώδη σχόλια)
Νομίζω ότι ο Φεβρουάριος είναι ό,τι ήθελα να διαβάσω σε μυθιστόρημα. Ό,τι ευχόμουν ότι υπήρχε εκεί έξω.
ine lipiro pou avrio tha anoixo to computer mou k den tha diavaso allo ena kefalaio
μερικά από τα αποσπάσματα με έκαναν να αναφωνήσω στις 5 και στις 6 το πρωί «τι είπες τώρα!»
Αυτός ο ήρωας μοιάζει τόσο ζωντανός και αληθινός που με κέρδισε από την πρώτη στιγμή. Ειλικρινά θα μου λείψει. Αξέχαστη εμπειρία.
Το βρήκα μαγευτικό, συναρπαστικό και τόσο μα τόσο θλιμμένο που δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι δεν περιέχει και αυτοβιογραφικά στοιχεία. Είναι από τα καλύτερα μυθιστορήματα που έχω διαβάσει ποτέ.
Μου αρέσει πολύ. Πάρα πολύ. Διαβάζοντάς το νόμιζα ότι έβλεπα ένα λεκτικό storyboard που σικαγραφεί τις σκηνές μιας ταινίας βασισμένης σε αυτό.
Ταπεινά ομιλών: συγχαρητήρια.Απέκτησε νόημα ο πιο βαρετός κι άγαρμπος μήνας του χρόνου (κάθε χρόνου, είναι η αλήθεια, αν και φέτος έχει αφιερώσει..), Κι η αναμονή κάθε νύχτας το κάνει ακόμη πιο γλυκό. Thank you mister!
Κρυμμένα μαθηματικά, άρωμα τεχνολογίας, χιούμορ “επενδυτικό” με τη χρήση προοικονομίας, η σημειολογία του ασήμαντου vs η φιλοσοφία του σημαντικού, χαρακτήρες καθημερινοί που στον Φεβρουάριο βρήκαν το βήμα για να διηγηθούν την δική τους, ξεχωριστή ιστορία.
UDPATE: Μετά την κυκλοφορία του στα βιβλιοπωλεία, ο “Φεβρουάριος” βρέθηκε στις μικρές λίστες υποψηφίων δύο λογοτεχνικών βραβείων: Στα Λογοτεχνικά Βραβεία του Αναγνώστη και για το Athens Prize for Literature.