Τι ωραία: Οι Έλληνες ψηφοφόροι επέστρεψαν στο φυσικό τους χώρο, τις κάλπες, για να επιλέξουν τους πολιτικούς εκπροσώπους που θα διαμορφώσουν το κοινό τους μέλλον, με τη σοφία και την ωριμότητα που παραδοσιακά τους διακρίνει. Οπότε είναι ώρα για ένα ανακεφαλαιωτικό κείμενο (όπως εκείνα του 2012) για τις επιλογές που τους προσφέρονται, χωρίς καμία απολύτως φιλοδοξία να είναι χρηστικό ή προτρεπτικό για τον οποιοδήποτε.
Φέτος οι πολίτες διαλέγουν δημάρχους, διαλέγουν περιφερειάρχες, θα διαλέξουν και ευρωβουλευτές. Δεν διαλέγουν βουλευτές, ούτε και κυβέρνηση. Δεν είναι τέτοιες εκλογές αυτές. Αλλά είναι εκλογές, κι είμαστε μέσα στην κρίση, και η πολιτική σημασία της ψήφου που θα ρίξουν κρίνει πολύ περισσότερα πράγματα από το ποιοι θα πάνε να ζήσουν πλουσιοπάροχα στις Βρυξέλλες την ερχόμενη πενταετία, ή ποιοι θα αποκτήσουν τον τόσο μπανάλ και μαυρογιαλούρικο τίτλο του “περιφερειάρχη”.
Γιατί τι θα γίνει, πιστεύετε, αν ο ΣΥΡΙΖΑ πάρει μεγαλύτερο ποσοστό από ό,τι η Νέα Δημοκρατία και η Ελιά μαζί; Όλα καλά κι ωραία; Αμ δε. Πιθανότατα θα πάμε σε άλλες εκλογές μέσα το καλοκαίρι, για να γεμίσουμε πάλι με καινούριους το αποπάνω κτίριο.
Από την άλλη, υπάρχει και ένα άλλο διακύβευμα στις συγκεκριμένες εκλογές: Ποιοι είναι οι 21 Έλληνες που θα στείλουμε στο Ευρωκοινοβούλιο. Όσο περνάν τα χρόνια στις Βρυξέλλες υλοποιούνται όλο και περισσότερες πολιτικές που μας αφορούν, ενώ κρίσιμα θέματα που έχουν να κάνουν με την κρίση, την σημερινή και τις μελλοντικές κρίνονται (εν μέρει) εκεί. Όσο μακρινό και ασήμαντο κι αν μας φαίνεται, το ποιον θα στείλουμε στο προβληματικό και πολύγλωσσο Ευρωκοινοβούλιο και το πώς θα μοιραστούν τα επτά “κόμματά” του τις έδρες έχει σημασία. Στις Ευρωεκλογές ουσιαστικά δεν ψηφίζουμε ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, ψηφίζουμε S&D, EPP ή έναν από τους υπόλοιπους σχηματισμούς που υποστηρίζουν διαφορετικές πολιτικές και υπακούουν σε διαφορετικές ατζέντες. Ποιος μας συμφέρει να έχει περισσότερους βουλευτές; Η απάντηση μπορεί να μην είναι εύκολη, και μπορεί και να μην είναι απευθείας ανάλογη με αυτά που ψηφίζουμε στην ελληνική Βουλή. Μπορεί, ας πούμε, να συμφέρει τους Έλληνες πολίτες μια δεξιά κυβέρνηση στο εσωτερικό, αλλά ένα ευρωκοινοβούλιο που ελέγχεται από τους σοσιαλδημοκράτες, που δεν συμπαθούν την λιτότητα. Είναι πολύπλοκο.
Παρακάτω θα προσπαθήσω να κάνω μια σύντομη (λέμε τώρα) ανάλυση (λέμε τώρα) των επιλογών των ψηφοφόρων όπως διαμορφώνονται σήμερα. Επαναλαμβάνω ότι:
– Οι παρακάτω γνώμες είναι προσωπικές, κι άμα δε σας αρέσουν γράψτε καλύτερες.
– Δεν αποτελούν συμβουλές ή προτροπές για κανέναν. Μην τολμήσετε να ψηφίσετε με βάση τα παρακάτω ή να επηρεαστείτε με οποιονδήποτε τρόπο πέραν της απολιτίκ ψυχαγωγίας.
Έχουμε και λέμε:
Νέα Δημοκρατία
Είναι δυο χρόνια τώρα που η Ελλάδα έχει για πρωθυπουργό έναν από τους πιο αποτυχημένους πολιτικούς των τελευταίων δεκαετιών, πράγμα ενδεικτικό του βάθους των ταρτάρων στα οποία έχει βουλιάξει το επίπεδο του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Αναλαμβάνοντας την ηγεσία μιας παράδοξης κυβέρνησης συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, περιστοιχισμένος από ένα συρφετό κυρίως ακροδεξιών συμβούλων, ο Αντώνης Σαμαράς κατάφερε με κάποιο μαγικό τρόπο να διεκδικεί σήμερα μια αφήγηση νίκης και υπέρβασης της κρίσης. Το ότι δεν πτωχεύσαμε τελικά και βγαίνουμε από τα μνημόνια και στις αγορές είναι ένα επίτευγμα που ανήκει στον ελληνικό λαό, βεβαίως, που έφαγε στη μάπα όλη τη λιτότητα που απαιτούσαν οι δανειστές μας, και όχι και τόσο στην κυβέρνηση που υλοποίησε τη λιτότητα, αλλά όχι και τις απαραίτητες -απείρως πιο δύσκολες- μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να δώσουν και μιαν ελπίδα για το μέλλον. Παρ’ όλα αυτά ο Αντώνης Σαμαράς προσπαθεί να το οικειοποιηθεί το επίτευγμα, επειδή πολιτική.
Η Νέα Δημοκρατία υποτίθεται ότι στην Ελλάδα εκπροσωπεί το μετριοπαθή κεντροδεξιό χώρο, αλλά στην παρούσα εκδοχή της είναι ένα κόμμα της συντηρητικιάς λαϊκιάς δεξιάς, πράγμα που σημαίνει ότι απευθύνεται κυρίως σε φοβισμένα ανθρωπάκια που δεν θέλουν να αλλάξει τίποτα ποτέ, τρέμουν τους μαύρους και τους ξένους και όποιον δεν μοιάζει με τη μούρη τους και τους συγχωριανούς τους, και πιστεύουν βαθιά σε self-help παραμυθάκια όπως τα υπερχιλιετή ανδραγαθήματα φανταστικών ηρωικών προγόνων και το χριστιανισμό. Όλες οι χώρες του κόσμου έχουν λαϊκιές δεξιές, βέβαια, αλλά η ελληνική έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Δεν είναι “δεξιά” στα θέματα τα οικονομικά. Σε ολόκληρο τον κόσμο η “δεξιά” τείνει να είναι λίγο ή πολύ φιλελεύθερη, να απορρίπτει το μεγάλο κράτος-πατερούλη και να πιστεύει στη δυνατότητα της ελεύθερης αγοράς να αυτορρυθμίζεται. Αυτά στην Ελλάδα είναι θέματα ταμπού, βεβαίως, μη-τζιζ και βαβά, οπότε η ελληνική λαϊκιά δεξιά μια χαρά το αγαπάει και το αγκαλιάζει το μεγάλο-κράτος πατερούλη. Είναι εθνική και ταυτόχρονα σοσιαλιστική δεξιά. Εθνικοσοσιαλιστική, αν το καλοσκεφτεί κανείς. Δεν είναι τυχαίο ότι κρύβει μέσα της έναν ακροδεξιό συρφετό, Μπαλτάκους και τα συναφή, και αυτό φαίνεται και από όλες τις παραφυάδες που αμόλυσε σα διάρροια στο πολιτικό σύστημα τα τελευταία χρόνια, τους Καρατζαφέρηδες και τους Καμμένους.
Στο ευρωκοινοβούλιο η Νέα Δημοκρατία κάθεται με τους κεντροδεξιούς του Λαϊκού Κόμματος, τους επονομαζόμενους εύγλωττα και “Χριστιανοδημοκράτες”. Αυτό σημαίνει ότι βρίσκονται στην ίδια κομματική οικογένεια με το CDU της Άγκελας Μέρκελ. Οι χριστιανοδημοκράτες είναι κατά κανόνα συντηρητικοί αλλά Ευρωπαϊστές (δεν έχουν μέλη από τη Μεγάλη Βρετανία γι’ αυτό το λόγο), υπέρμαχοι της λιτότητας για την αντιμετώπιση της κρίσης, αλλά ταυτόχρονα ζέχνουν συντήρηση, καθεστωτισμό και διαπλοκή. Ο υποψήφιός τους για την προεδρία της Κομισιόν είναι ο Ζαν Κλοντ Ζουνκέρ. Μια φορά είχε τραυματιστεί σε τροχαίο και είχε περάσει δύο εβδομάδες σε κώμα. Με το που συνήθλε ανέλαβε το Υπουργείο Οικονομικών στο Λουξεμβούργο.
Το ευρωψηφοδέλτιο της Νέας Δημοκρατίας περιλαμβάνει το αναμενόμενο μείγμα κομματόσκυλων, γνωστών από την τηλεόραση, και άγνωστων με ενδιαφέρον βιογραφικό για το ξεκάρφωμα. Υπάρχει στη λίστα η αξιόλογη εν ενεργεία ευρωβουλευτής Νίκη Τζαβέλα (UPDATE: που, ωστόσο, όπως επισημαίνεται στα σχόλια, είχε υπερψηφίσει την ACTA), αλλά υπάρχει και η καταδικασμένη για λογοκλοπή διαβόητη Φωτεινή Τομαή-Κωνσταντοπούλου. Και, εξάλλου, ξέρουμε τι θα ψηφίσει ο κόσμος: Φαντάζομαι από τώρα το Θοδωρή το Ζαγοράκη να κάθεται δίπλα δίπλα με τους αντίστοιχους λεβέντες του Ούγγρου πουτινίσκου Βίκτορ Όρμπαν στο ευρωκοινοβούλιο. Θα μιλάνε για ποδόσφαιρο, σε κάποιας μορφής εγγλέζικα.
ΣΥΡΙΖΑ
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ, η αξιωματική μας αντιπολίτευση, είναι το κόμμα που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο μέρος της αντίθεσης/αγανάκτησης προς τις πολιτικές των τελευταίων τεσσάρων χρόνων της κρίσης (αλλά όχι των προηγούμενων χρόνων της σπατάλης). Παλιότερα ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα μικρό κόμμα στο οποίο συγκατοικούσε ένα μικρό κομμάτι της πάλαι ποτέ ευρωπαϊκής αριστεράς μαζί με κομμουνιστικές και αναρχικές συνιστώσες. Από τη στιγμή που εισέπραξε την ψήφο διαμαρτυρίας των παλαιών ψηφοφόρων/πελατών των παραδοσιακών μεγάλων κομμάτων (κυρίως του ΠΑΣΟΚ), ωστόσο, άλλαξε εντελώς χαρακτήρα και πλέον είναι ένα καθαρό λαϊκιστικό κίνημα που αντιγράφει την αισθητική και την συνθηματολογία του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ’80 και, όπως και εκείνο, μόνο εθιμικά εντάσσεται στην “αριστερά”.
Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι, δε, ένα κόμμα εντυπωσιακά ανοργάνωτο, γεμάτο με στελέχη που έχουν ετερόκλητες ατζέντες, και με τρομερή ροπή στα λάθη και τις αυτοτρικλοποδιές. Αλλά αυτό δεν έχει πολλή σημασία, επειδή το κεντρικό μήνυμά του είναι απλοϊκό και εκκωφαντικό: Όχι στο μνημόνιο, εμείς ή αυτοί, η Μέρκελ φταίει, ζήτω η “Ευρώπη των λαών”, έξω η τρόικα, τα ξέρετε πια υποθέτω, όλα διανθισμένα με αριστερίστικο λεξιλόγιο όχι για ιδελογικούς λόγους, αλλά γιατί τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, παιδιά του κομματικού σωλήνα όλα, δεν έχουν άλλο.
Βεβαίως, από όπου κι αν το πιάσεις, όλα όσα λέει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μπούρδες. Τα παραδείγματα “ανεξαρτησίας” και “αξιοπρέπειας” που επικαλείται είναι ανελεύθερες μπανανίες της Λατινικής Αμερικής που υποφέρουν από τη φτώχια. Όλες οι “ιδέες” για εναλλακτικούς πόρους χρηματοδότησης (αφού δε μας αρέσουν τα λεφτά των δανειστών) είναι κοινοτοπίες (ναι, και ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται να πατάξει τη φοροδιαφυγή), γελοίες (αυτοί που χρωστάνε όταν θα έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ θα πληρώνουν, παιδιά) και φούμαρα (γερμανικές αποζημιώσεις), και βέβαια ο εκπρόσωπος κάθε συνιστώσας αναφέρει άλλα, ανάλογα και με το πότε θα τον ρωτήσεις. Η Ευρώπη, δε, αντίθετα με όσα υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, μια χαρά μπορεί να επιβιώσει χωρίς την Ελλάδα, είχε και έτοιμο σχέδιο για να ελαχιστοποιηθούν οι συνέπειες το 2012, όπως απέδειξε και το υποδειγματικό ρεπορτάζ των Financial Times πρόσφατα.
Ευτυχώς (και για πολλά στελέχη του, που καταχάρηκαν την ήττα) ο ΣΥΡΙΖΑ δεν σχημάτισε κυβέρνηση τότε. Αλλά συνέχισε να λέει τις ίδιες κουταμάρες, και συνεχίζει να τις λέει ακόμα και σήμερα. Για τον ΣΥΡΙΖΑ τίποτε δεν έχει αλλάξει. Ακόμα βρίζει τον προπατορικό εχθρό του ελληνισμού, “το μνημόνιο”, το βολικό γκοτζίλα/εξωγενή εχθρό που προσφέρεται να παίξει ταυτόχρονα το αίτιο και το σύμπτωμα των πάντων, που δεν χρειάζεται να εξηγηθεί με πολλά πολλά, ή ακόμα και να υπάρχει. Ακόμα ο ΣΥΡΙΖΑ υπόσχεται μισθούς, συντάξεις, κρατικοποιήσεις, σβήσιμο του χρέους, απαγόρευση απολύσεων, ικανοποίηση όλων των διαμαρτυρόμενων συντεχνιών, της παναγιάς τα μάτια, μια αστήρικτη και αναίσχυντη παπαροπαροχολογία που θα έκανε ακόμα και τον Ανδρέα Παπανδρέου του 1985 να κοκκινήσει από ντροπή.
Όπως καταλαβαίνετε, είναι μια επιλογή που δεν μπορώ να την πάρω και πολύ στα σοβαρά. Αλλά πάρα πολλοί ανάμεσά μας δεν προβληματίζονται καθόλου από τα παραπάνω, και θα ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ με ενθουσιασμό. Τι θα ψηφίσουν αυτοί;
Ο ΣΥΡΙΖΑ ανήκει στο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, που είναι εξωκοινοβουλευτικός σχηματισμός τα μέλη του οποίου ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά-Βόρεια Πράσινη Αριστερά (GUE/NGL), μια ομάδα 34 ευρωβουλευτών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που προέρχονται κυρίως από κομμουνιστικά/σοσιαλιστικά κόμματα. Είναι μπερδεμένο, το ξέρω, αλλά πρέπει να καταλάβετε ότι οι κομμουνιστές/σοσιαλιστές είναι χωρισμένοι σε περισσότερες φράξιες από τον αριθμό των μελών τους, κι αυτό είναι ευρωπαϊκό φαινόμενο, ίσως και παγκόσμιο. Οι ευρωβουλευτές του ΚΚΕ, για παράδειγμα, ανήκουν στο GUE/NGL, αλλά δεν είναι μέλη του κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Οι ευρωβουλευτές που θα βγάλει ο ΣΥΡΙΖΑ όμως εκεί θα πάνε να καθίσουν, και ασφαλώς θα βλέπουν τους παρακατιανούς συναδέλφους τους από τις άλλες χώρες αφ’ υψηλού.
Το Ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ συντάχθηκε με αρκετή δυσκολία, πιθανότατα επειδή με τόσους πολλούς βουλευτές άξαφνα, και στα καπάκια και τις δημοτικές περιφερειακές εκλογές, μάλλον δεν περίσσεψαν αρκετά στελέχη σε ένα κόμμα που, θυμίζουμε, πριν από λίγο καιρό βρισκόταν λίγο πάνω από το όριο της εισόδου στη Βουλή. Στη λίστα υπάρχουν τα συνήθη κομματόσκυλα (του ΣΥΡΙΖΑ ή πρώην κομματόσκυλα του ΠΑΣΟΚ, που είναι το ίδιο), μαζί με άλλους που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο έχουν κάποια σχέση με τις παραδοσιακές αριστερές καταβολές του κόμματος, δηλαδή με θέματα περιβάλλοντος και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπάρχει, δε, ένας υποψήφιος που τα συμπυκνώνει όλα: Ο Κρίτων Αρσένης είναι ευρωβουλευτής ο οποίος ανέπτυξε έντονη και αρκετά προβεβλημένη δραστηριότητα στο ευρωκοινοβούλιο για θέματα περιβάλλοντος έχοντας, βεβαίως, εκλεγεί το 2009 με το ΠΑΣΟK.
Και μιας και είπαμε ΠΑΣΟΚ,
Ελιά
Η Ελιά είναι κατά μία έννοια μια δοκιμαστική απόπειρα για ένα ήπιο rebranding του ΠΑΣΟΚ, ένα A/B testing με αφορμή τις Ευρωεκλογές για να δούνε πώς μπορεί να πακεταριστούν αλλιώς οι Έλληνες σοσιαλδημοκράτες χωρίς να απεκδυθούν κάποια από τα στελέχη του χώρου που έχει ήδη ξεράσει η Ιστορία.
Το ΠΑΣΟΚ είναι ο καρκίνος της ελληνικής πολιτικής ζωής των τελευταίων σαράντα χρόνων, ένα κόμπλεξ κατωτερότητας που έγινε καθεστώς, ένα ιικό συνονθύλευμα αισθητικής, αντιλήψεων, στρεβλώσεων και entitlement που σάρωσε σαν τσουνάμι το ελληνικό zeitgeist και μας μετέτρεψε από φτωχούς που μισιούνται μεταξύ τους σε πτωχευμένους που μισιούνται μεταξύ τους με πάθος. Ως οντότητα το ΠΑΣΟΚ έχει πεθάνει από το 2010, βεβαίως, και αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι το σηπόμενο πτώμα του. Με ηγέτη έναν άλλο από τους χειρότερους πολιτικούς της πρόσφατης ιστορίας (ή και της ευρύτερης, ανάλογα πώς θα τον κρίνει, αν δεν τον ξεχάσει καθόλου), το Βαγγέλη Βενιζέλο τον ευφράδη, που πέφτει από γκάφα σε γκάφα προσπαθώντας να στήσει καταγέλαστες μηχανορραφίες που του σκάνε στα μούτρα ενώ τις ντύνει με μια ατελείωτη κενή λογοδιάρροια, το επίσημο τέλος του ΠΑΣΟΚ είναι εγγυημένο και είναι και κοντά.
[field id=”1″]
Ταυτόχρονα, το S&D, οι σοσιαλδημοκράτες δηλαδή, είναι το δεύτερο σε δύναμη κόμμα στο ευρωκοινοβούλιο. Η δε τελευταία 40ετία έχει ποτίσει τόσο έντονα τα μυαλά των Ελλήνων με σοσιαλιστικές οικονομικές αντιλήψεις (και κάμποσα παραμύθια) που, αν κάναμε ιδεολογικό τεστ στους πολίτες, ασχέτως πολιτικής τοποθέτησης, θα βγάζαμε πολλούς (ίσως την πλειοψηφία) σοσιαλδημοκράτες.
Αυτό σημαίνει ότι με τον χαρούμενο θάνατο του ΠΑΣΟΚ, υπάρχει ένα κενό. Ποιος θα το καλύψει; Η ΔΗΜΑΡ που είναι επίσης στο S&D (αλλά αρνήθηκε να κατέβει μαζί με την Ελιά); Ο ΣΥΡΙΖΑ, που έχει ήδη απορροφήσει τον πυρήνα των μεσαίων στελεχών του ΠΑΣΟΚ που πρόλαβαν και μπήκαν στις σωσίβιες λέμβους, όταν με το καλό το πάρει απόφαση να εγκαταλείψει και τυπικά την αριστερή μεταμφίεση; Κανείς δεν ξέρει.
Η Ελιά είναι μια απόπειρα μπας και ξεμείνει κανα κύτταρο από το σηπώμενο πτώμα για να συμμετάσχει σ’ αυτό το οτιδήποτε επόμενο στάδιο. Στο ψηφοδέλτιο βλέπουμε ότι υπάρχουν λίγα αναγνωρίσιμα ΠΑΣΟΚύτταρα, αυτά τα πολύ πράσινα, τα παραδοσιακά, που τα φαντάζεσαι με το παχύ μουστάκι των ‘80s, όπως ο 30άρης Νίκος Ανδρουλάκης, και πολλά άλλα πρόσωπα τα οποία δεν μπορώ να τα αξιολογήσω.
Και υπάρχει και ο Κυριάκος.
Υποψήφιος της Ελιάς φέτος είναι ο φίλος Κυριάκος Πιερρακάκης ο οποίος έχει:
Πτυχία από το Καποδιστριακό, το Kennedy School of Government του Χάρβαρντ (μάστερ), το ΜΙΤ (κι άλλο μάστερ) και την Οξφόρδη (διδακτορικό). Επίσης έχει: Γεννηθεί το 1983. Είναι επιδέξιος ρήτορας, βαθιά μορφωμένος, γνώστης της πολιτικής ιστορίας της χώρας, της Ευρώπης και του γαλαξία, ένας πανέξυπνος άνθρωπος, και σας είπα ότι είναι γεννημένος το ’83; Μια λαμπρή ακαδημαϊκή καριέρα θα ήταν ό,τι πρέπει για τον Κυριάκο, σε χώρες μακρινές, όπου λόγω ιδιοσυγκρασίας και ευφυίας θα μπορούσε να καταχτήσει το οτιδήποτε. Το τι κάνει στο ΠΑΣΟΚ είναι ένα από τα αναπάντητα μυστήρια ενός σύμπαντος γεμάτου με τέτοια -άμα τον ρωτήσεις θα σου πει βλακείες παρόμοιες μ’ αυτά που γράφω από πάνω περί σοσιαλδημοκρατίας- αλλά τέλος πάντων έτσι τα φέρνει η ζωή, διατηρώ την ελπίδα ότι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα εκπληρώσει κάποτε ένα πεπρωμένο πολύ λαμπρότερο από την επιβίωση σε πολιτικό σχηματισμό του οποίου ηγείται ο Βαγγέλης Βενιζέλος.
Δε σας λέω να τον ψηφίσετε, αφ’ ενός γιατί αυτό θα προϋπέθετε μια ψήφο στην Ελιά, κι αυτό δεν μπορώ να το ψελίσσω σε κανένα, αφ’ ετέρου γιατί δεν θέλω να προτείνω τίποτα ποτέ, εκτός από gadgets. Αλλά μια πενταετία στις Βρυξέλλες (τουλάχιστο) θα ήταν ίσως μια καλή εξέλιξη για ανθρώπους της κατηγορίας στην οποία ανήκει ο Πιερρακάκης, μερικούς από τους οποίους βρίσκουμε και στο επόμενο κόμμα της ιστορίας:
Το Ποτάμι
Το Ποτάμι είναι ένα καινούριο πολιτικό σχήμα που έχει ενδιαφέρον από πάρα πολλές απόψεις. Είναι αυτό που λέμε “grassroots” κίνημα, γεννημένο από τη βάση. Τέτοια κινήματα γεννιούνται συχνά σε δυτικές δημοκρατίες, ειδικά σ’ αυτές που βρίσκονται σε κρίση, και συνήθως γεννιούνται ως εξελίξεις προϋπάρχοντων κοινωνικών φορέων. Στην περίπτωση του Ποταμιού δεν υπήρξαν ούτε καν φορείς -εμφανίστηκε απευθείας από ψηφοφόρους. Η δημοφιλία του τηλεοπτικού παρουσιαστή Σταύρου Θεοδωράκη που ίδρυσε το Ποτάμι και έχει πάρει προσωπικά την επικοινωνιακή του ταυτότητα λειτουργεί αποτελεσματικά για να αποκτήσει προβολή δυσανάλογη του μεγέθους του, μια ολόκληρη ξεχωριστή παράγραφο εδώ, αλλά και για να προσελκύσει αρκετά σημαντική στήριξη από αξιόλογα και άφθαρτα και απολιτικά πρόσωπα.
Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το Ποτάμι να έχει έναν εκ πρώτης όψεος πολύ ελκυστικό χαρακτήρα: Έχει μια σειρά από ήπιες και μη-τρομαχτικές πολιτικές θέσεις που ιδεολογικά χωράνε στη μοντέρνα σοσιαλδημοκρατία και το φιλελευθερισμό (που, όπως έχουμε πει, είναι το ίδιο πράγμα), αλλά προσδιορίζεται και αρνητικά απέναντι σε κάτι (πράγμα απαραίτητο για τον Έλληνα ψηφοφόρο, που αυτοπροσδιορίζεται περισσότερο από τα πράγματα που μισεί): Τα κόμματα. Όχι τα “παλιά κόμματα” όπως ο ΣΥΡΙΖΑ -τα κόμματα γενικά. Είναι βολική θέση αυτή, γιατί αγκαλιάζει μια ευρύτερη αγανάκτηση, το πιο πρωτογενές αίσθημα σιχασιάς του εξαγριωμένου λαού απέναντι σε ό,τι υπήρχε πριν από την εμφάνιση του Παπανδρέου με τη μωβ γραβάτα στο Καστελόριζο, κυρίως σε αυτούς για τους οποίους το αντικαθεστωτικό μήνυμα των βολεμένων δημοσίων υπαλλήλων του ΣΥΡΙΖΑ κάπως περίεργα τους κάθεται.
Υπάρχουν καλά πρόσωπα στο ψηφοδέλτιο του Ποταμιού, αν το καλοκοιτάξει κανείς, και δεδομένου ότι δεν έχει κομματόσκυλα μέσα (πού να προλάβει να τα βρει), πρόκειται μάλλον για το καλύτερο ψηφοδέλτιο από όλα, πράγμα που βέβαια δε λέει και πολλά, σιγά τον ανταγωνισμό. Εγώ ξεχωρίζω τέσσερις καθηγητές πανεπιστημίων, το Σταύρο Τσακυράκη (Καποδιστριακό), τη Βάσω Κιντή (Καποδιστριακό), το Γιώργο Μαυρωτά (Πολυτεχνείο) και τον Παύλο Ελευθεριάδη (Οξφόρδη), αλλά είναι κι άλλοι αξιόλογοι εκεί μέσα, και αναλογικά λίγοι παράταιροι μαϊντανοί.
Υπάρχουν, όμως, κάποια προβλήματα που με κάνουν επιφυλακτικό απέναντι σε αυτή την προσπάθεια, και ένα πάρα πολύ σοβαρό που λίγο-πολύ την ακυρώνει ολωσδιόλου.
Η ταυτότητα του Ποταμιού είναι θολή και ασαφής, πράγμα αναμενόμενο δεδομένου του κάπως αρπακολλατζίδικου τρόπου που στήθηκε. Αλλά αυτό έχει συνέπειες στην εικόνα του. Από τη μια υποτίθεται ότι πρόκειται για κάτι νέο, φρέσκο και μοντέρνο (παράδειγμα: το χιουμοριστικό κουίζ) από την άλλη εμφανίζεται με μια αισθητική έκφραση που παραπέμπει σε κακή ελληνική τηλεόραση (παράδειγμα: το αστείο powerpoint και η κακή αντιγραφή της διαφήμισης της Λένα Ντάναμ για τον Ομπάμα με χειρότερο κείμενο, χειρότερη ηθοποιό, και κάμερα-πάρκινσον “άποψη”). Αυτό μπορεί να είναι ασήμαντο για πολλούς, αλλά δεδομένου ότι πρόκειται για κάτι το ολοκαίνουριο μέσα στον αριθμό-ρεκόρ των 42 κομμάτων που κατεβαίνουν στις εκλογές, από αυτά τα λίγα καλείσαι να βγάλεις συμπέρασμα για το αν πρόκειται για κάτι σοβαρό, ουσιαστικό και ελπιδοφόρο, ή για κάτι σαν τη φούσκα των φιλελεύθερων κομματιδίων το 2012, ή κάτι ακόμα λιγότερο.
Αυτό που όμως είναι οπωσδήποτε σημαντικό, είναι το ότι το Ποτάμι δεν έχει διαλέξει πού θα πάει. Ο Σταύρος Θεοδωράκης συναντήθηκε και με το Μάρτιν Σουλτς των σοσιαλδημοκρατών, και με το Γκι Βερχόφστατ των φιλελευθέρων, και με τους Οικολόγους Πράσινους στις Βρυξέλλες, και δήλωσε ότι θα επιλέξει (ο ίδιος προσωπικά;) σε ποια ομάδα θα ενταχθούν τυχόν ευρωβουλευτές του κόμματος μετά τις εκλογές. Αυτό σημαίνει ότι ψηφίζεις Ποτάμι και δεν ξέρεις ποιος θα πάρει την ψήφο σου. Οι σοσιαλδημοκράτες; Οι φιλελεύθεροι; Οι πράσινοι; Δεν έχεις ιδέα.
Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι πολύ σοβαρό φάουλ, dealbreaker που λέμε, ανεύθυνη και, τολμώ να πω, ασόβαρη στάση. Το ότι μπορεί τελικά να μην έχει σημασία θα είναι ενδεικτικό του πόσο λίγη βαρύτητα δίνουν οι Έλληνες ψηφοφόροι στην ουσία της Κυριακάτικης επιλογής.
ΔΗΜΑΡ & Γέφυρες & Οικολόγοι
Η ΔΗΜΑΡ, το κόμμα που συμμετείχε στην κυβέρνηση, και μετά έφυγε και καταποντίστηκε, είναι το δεύτερο κόμμα που θα στείλει όσους Ευρωβουλευτές εκλέξει στους σοσιαλδημοκράτες. Ίσως θα ήταν πιο λογικό να έμπαιναν στο ψηφοδέλτιο της Ελιάς, δίνοντας έτσι ελπίδες για την εκλογή περισσότερων βουλευτών για το S&D, αλλά ποιος ξέρει τι συνέβη, μαντεύω ότι, αν έγινε τέτοια κουβέντα, ο λόγος που στράβωσε η δουλειά (και η ιστορία των “58” -θυμάστε;) έχει όνομα και το όνομα ξεκινά από “Βενιζέλ”.
Οι “Γέφυρες” είναι η impromptu συμμαχία των απελπισμένων φιλελεύθερων που δε μπόρεσαν να συνασπιστούν το 2012 -και απόλαυσαν την καυτή χυλόπιτα των ψηφοφόρων-, της “Δράσης” και της “Δημιουργίας Ξανά”, που θα προσπαθήσουν να στείλουν έναν Έλληνα ευρωβουλευτή στην ομάδα του ALDE, του κόμματος των Φιλελευθέρων δηλαδή. Δεν είναι μια αποστολή εύκολη. Η λίστα των υποψηφίων, πάντως, είναι ενδιαφέρουσα (περιλαμβάνει την Αρετή Γεωργιλή του Free Thinking Zone και το επιστήμονα Νίκο Μαυρίδη). Ίσως η δημιουργία ενός ανεξάρτητου αμιγώς φιλελεύθερου πολιτικού χώρου στην Ελλάδα να μην είναι εφικτή.
Για τους Οικολόγους ποτέ δεν έχω κάτι ουσιαστικό να πω, γιατί πάντα είμαι απροετοίμαστος. Επίσης δεν ξέρω τίποτα για το κόμμα των Πειρατών, που το διαφημίζει και το Pirate Bay (δεν ξέρω εγώ, ένας φίλος μου). Πάντως δεν ξέρω γιατί στην Ελλάδα δεν έχουμε ισχυρό “πράσινο” κόμμα την ώρα που στη Βόρεια Ευρ.. εντάξει, σταματάω.
ΚΚΕ & Ανεξάρτητοι Έλληνες & ΕΠΑΜ
Στον αντίποδα της λογικής, στους παγωμένους ή φλεγόμενους πλανήτες του σταλινισμού, της δραχμολαγνείας και των ψεκασμών, ζει ένα τσίρκο των παλαβών/συνομωσιολόγων/παλαιοκομμουνιστών που ζουν ανάμεσά μας αλλά ταυτόχρονα σε σύμπαντα παράλληλα, ο καθένας στο δικό του. Άλλος ευαγγελίζεται έναν κομμουνιστικό ολοκληρωτισμό, άλλος ωρύεται κατά των Εβραίων, της λέσχης Μποντιμπίλντεμπεργκ και της Μέρκελ, άλλος νοσταλγεί τη δραχμή, τον πληθωρισμό και τις υποτιμήσεις. Υπό διαφορετικές συνθήκες θα ήταν χαριτωμένοι γραφικοί –όλοι έχουν τέτοιους, κάπως πρέπει να βγάζουν και το ψωμί τους οι σατιρικές εκπομπές. Υπό τις παρούσες συνθήκες αυτά τα παλαβά κόμματα που απευθύνονται στους συμπολίτες μας που βρίσκονται μόλις πάνω από τον απόπατο της νοημοσύνης, θα στείλουν 3-4 ευρωβουλευτές στις Βρυξέλλες, εύκολα.
Εν τω μεταξύ, στον απόπατο της νοημοσύνης:
Χρυσή Αυγή
Η συμμορία των υπόδικων νεοναζί κατεβαίνει στις εκλογές με τη μισή ηγεσία της στη φυλακή, αλλά με την αμέριστη στήριξη ενός σημαντικού ποσοστού του ελληνικού λαού που δεν πτοείται από τις δικογραφίες, τις φονικές επιθέσεις και τους τραμπουκισμούς, ίσα ίσα, ενθαρρύνεται και φουντώνει και κορώνει και ψηφίζει, ακριβώς επειδή ένα σημαντικό ποσοστό του ελληνικού λαού είναι νεοναζί τραμπούκοι. Γι’ αυτό είναι υπέροχο πράγμα οι εκλογές πλέον, μετά την πτώχευση και την κατάρρευση του πελατειακού δικομματισμού, μας τρίβουν στα μούτρα την αλήθεια των ανθρώπων που βρίσκονται γύρω μας κάθε μέρα αλλά έξω από τη φούσκα μας, ξανά και ξανά, μέχρι να σταματήσουμε να πέφτουμε από τα σύννεφα και να το πάρουμε απόφαση.
Στις περιφερειακές εκλογές της περασμένης Κυριακής οι ναζί πήραν περισσότερες ψήφους από όσες πήραν στις εθνικές εκλογές του 2012. Το 16% των ψηφοφόρων στην Αθήνα ψήφισαν το νεοναζί υποψήφιο. Υπάρχουνε όλοι αυτοί οι ψηφοφόροι ανάμεσά μας, ζουν, αναπνέουν και αναπαράγονται, και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να το συνηθίσουμε, γιατί δεν καθαρίζουν αυτοί οι βόθροι έτσι εύκολα, πήραν γενιές για να γεμίσουν.
Παρεμπιπτόντως;: Τι απέγιναν οι άλλες υποκλοπές συνομιλιών που έλεγαν ότι είχαν στην κατοχή τους οι νεοναζί βουλευτές και απειλούσαν να τις φέρουν στη δημοσιότητα; Ξεχάστηκαν, ε; Αναρωτιέμαι γιατί.
Αυτά τα λίγα πολλά υποθέτω ότι σε μπέρδεψαν και σε μπάφιασαν ακόμα περισσότερο, είμαι σχεδόν σίγουρος γι’ αυτό, δε γίνεται να έχεις φτάσει μέχρι εδώ κάτω αν δεν είσαι εντελώς και απελπισμένα μπουρδουκλωμένος. Όλοι οι υπόλοιποι, οι συνειδητοποιημένοι, σίγουρα κάπου κόλλησαν πιο ψηλά και, είτε έσπευσαν να σχολιάσουν αποκάτω ή στο φέησμπουκ ή όπου αλλού προτιμάνε, είτε έφυγαν ικανοποιημένοι ή έξαλλοι, ανάλογα με τα γούστα. Εμείς εδώ, στον πάτο των τριών χιλιάδων λέξεων, ας κάτσουμε τώρα να βουλιάξουμε στο ανώφελο μπέρδεμα, λες και έχει σημασία, λες και κάτι θα αλλάξει από όλη αυτή τη σκέψη.
Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε, άλλωστε.
