Άλλη μια χρονιά, άλλο ένα “Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες”, άλλη μια ευκαιρία να μετρηθούμε. Όπως και πέρυσι, έστειλα σε αναγνώστες ένα ερωτηματολόγιο με επιλεγμένες ερωτήσεις από την ετήσια έρευνα που κάνουμε στη διαΝΕΟσις. Καθώς από τα στοιχεία της μεγάλης έρευνας μπορώ να δω πόσοι συμπολίτες μας συμφωνούν μαζί μου σε μερικά βασικά πράγματα, αποφάσισα να μετρήσω και πόσοι από τους αναγνώστες συμφωνούν στα ίδια πράγματα. Λίγο περισσότεροι; Πολύ περισσότεροι;
Είναι το ίδιο πείραμα που κάναμε και πέρυσι και, για όσους βαριούνται να διαβάσουν το σεντόνι από κάτω, το ένα συμπέρασμα ειναι παρόμοιο (πολύ λίγοι Έλληνες συμφωνούν μαζί μου σε όλα), το άλλο είναι πολύ παρόμοιο (περίπου οι μισοί αναγνώστες μου συμφωνούν μαζί μου σε όλα) και φέτος έχουμε και δυο παράπλευρα συμπεράσματα: Το Facebook είναι πιο αποτελεσματικό στη διάχυση ιδεών και λινξ από ό,τι το Twitter, και τα social media δημιουργούν εξίσου κλειστές κοινωνικές “φούσκες” στις οποίες πάμε και χωνόμαστε.
Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή.
Επέλεξα, το λοιπόν, μερικές ερωτήσεις από το “Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες”. Εφέτος οι ερωτήσεις είναι πάλι επτά, και οι πέντε είναι κοινές με πέρυσι (με μικρή διαφορά στη διατύπωση μιας). Αλλά, όπως πάντα, δεν έχει ακριβώς σημασία. Οι ίδιες οι ερωτήσεις δεν έχουν πολλή σημασία. Θα μπορούσαν να είναι άλλες. Η επιλογή έχει γίνει με μόνο ένα κριτήριο: Στις συγκεκριμένες ερωτήσεις υπάρχει μόνο ένας τρόπος απάντησης με τον οποίο συμφωνώ. Θέλω λοιπόν να δω πόσοι άλλοι συμφωνούν και με τις επτά δικές μου απαντήσεις.
Όπως έγραφα πέρυσι, “είναι οι ερωτήσεις στις οποίες, αν κάποιος απαντά διαφορετικά από εμένα, αυτό υποδηλώνει μια πολιτική ή πολιτισμική απόσταση μεταξύ μας. Διάλεξα, λοιπόν, επτά ερωτήσεις στις οποίες οι άνθρωποι που σκέφτονται παρόμοια με εμένα (που “πιστεύουν” “τα ίδια”) θα πρέπει να απαντούν με τον ίδιο τρόπο. (…) Αν πιστεύετε ότι τα ομόφυλα ζευγάρια δεν πρέπει να έχουν το δικαίωμα να υιοθετούν παιδιά, αντιμετωπίζετε τα ανθρώπινα δικαιώματα με τρόπο ριζικά διαφορετικό από εμένα. Αν νομίζετε ότι τα αεροπλάνα μας ψεκάζουν, υπάρχει χάος μεταξύ μας. Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι είστε καλύτερος ή χειρότερος. Σημαίνει πως διαφωνούμε. Όπως βλέπουμε καθημερινά στα social media, πολλοί άνθρωποι δεν το αντέχουν αυτό, δεν τους αρέσει, ή πιστεύουν ότι είναι κάτι που αλλάζει (και πολλοί το παλεύουν κάθε μέρα στα σχόλια). Εγώ δεν έχω πρόβλημα. Δεν πρόκειται ποτέ να γράψω σχόλιο κάτω από το Facebook posts σας για να σας διορθώσω. Απλά ήθελα να μετρήσω πόσοι είμαστε αλλιώς”.
Να λοιπόν οι φετινές ερωτήσεις, με τις απαντήσεις τις δικές μου με μπλέ, και τα ποσοστά του γενικού πληθυσμού δίπλα.
1. Με ποια από τις παρακάτω φράσεις συμφωνείτε περισσότερο;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δομές και εκφράζει συμφέροντα που δεν εξυπηρετούν την Ελλάδα και η χώρα θα πρέπει να αποχωρήσει από την Ε.Ε. 28%
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί πρόοδο και είναι αναγκαία η παραμονή της Ελλάδας σ’ αυτήν 67,2%
2. Συνολικά, από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα λέγατε ότι…
Περισσότερο ωφελημένη βγήκε η Ελλάδα 26,3%
Περισσότερο ωφελημένη βγήκε η Ε.Ε. 58,2%
3. Για εσάς προσωπικά θα ήταν καλύτερα
Να παραμείνουμε στο ευρώ 66%
Να επιστρέψουμε στη δραχμή 26,3%
4. Κατά τη γνώμη σας είναι σωστό τα παιδιά νόμιμων μεταναστών να λαμβάνουν άμεσα την ελληνική υπηκοότητα;
Ναι, σωστό 63,5%
Όχι, λάθος 34%
5. Εσείς προσωπικά πόσο συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια;
Συμφωνώ και Μάλλον συμφωνώ 18%
Μάλλον διαφωνώ και Διαφωνώ 79,6%
6. Θα συμφωνούσατε με την επαναφορά της θανατικής ποινής για ορισμένα εγκλήματα;
Σίγουρα Ναι 36,9%
Μάλλον Ναι 12,9%
Μάλλον Όχι 7,7%
Σίγουρα Όχι 41,5%
7. Τι θεωρείτε πως είναι τα ορατά σημάδια που αφήνουν τα αεροπλάνα στον ουρανό;
Υδρατμοί 61,3%
Αέρια ψεκασμού 28,7%
Αυτά που λέτε. Η ανάλυση των στατιστικολόγων που κάνανε τις μετρήσεις τους στο SPSS έδειξε πως αυτοί που απαντούν και στις επτά ερωτήσεις με τον ίδιο τρόπο που απαντώ κι εγώ είναι το 2,2% του γενικού πληθυσμού. Ένα ποσοστό μικρό. Μάλιστα, ένα ποσοστό αρκετά μικρότερο από αυτό που βγάλαμε πέρυσι, σχεδόν το μισό. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία, είπαμε. Το ακριβές νούμερο δεν έχει καμία σημασία, το αν είναι 200.000 ή 400.000 αυτοί που συμφωνούν σε όλα μαζί μου. Η τάξη μεγέθους έχει σημασία. Είναι λίγοι. Είμαστε λίγοι.
Εσείς, όμως, που είστε εδώ και διαβάζετε αυτές τις κουβέντες δεν είστε ο γενικός πληθυσμός. Λογικά εσείς θα απαντούσατε αρκετά διαφορετικά σε όλα αυτά, σωστά; Σωστά. Έφτιαξα λοιπόν εκείνο το Google Form με τις συγκεκριμένες ερωτήσεις και το έβαλα στο newsletter για το δείτε και στην εβδομάδα που ακολούθησε μέχρι το επόμενο newsletter απάντησαν 595 άτομα. Μπορεί να το απαντήσατε και εσείς. Τα ποσοστά αυτού του δείγματος ήταν τα εξής κόκκινα:
1. Με ποια από τις παρακάτω φράσεις συμφωνείτε περισσότερο;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δομές και εκφράζει συμφέροντα που δεν εξυπηρετούν την Ελλάδα και η χώρα θα πρέπει να αποχωρήσει από την Ε.Ε. 28% (2%)
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί πρόοδο και είναι αναγκαία η παραμονή της Ελλάδας σ’ αυτήν 67,2% (98%)
2. Συνολικά, από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα λέγατε ότι…
Περισσότερο ωφελημένη βγήκε η Ελλάδα 26,3% (95,8%)
Περισσότερο ωφελημένη βγήκε η Ε.Ε. 58,2% (4,2%)
3. Για εσάς προσωπικά θα ήταν καλύτερα
Να παραμείνουμε στο ευρώ 66% (98%)
Να επιστρέψουμε στη δραχμή 26,3% (2%)
4. Κατά τη γνώμη σας είναι σωστό τα παιδιά νόμιμων μεταναστών να λαμβάνουν άμεσα την ελληνική υπηκοότητα;
Ναι, σωστό 63,5% (92,6%)
Όχι, λάθος 34% (7,4%)
5. Εσείς προσωπικά πόσο συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια;
Συμφωνώ και Μάλλον συμφωνώ 18% (79,1%)
Μάλλον διαφωνώ και Διαφωνώ 79,6% (20,9%)
6. Θα συμφωνούσατε με την επαναφορά της θανατικής ποινής για ορισμένα εγκλήματα;
Σίγουρα Ναι 36,9% (4,7%)
Μάλλον Ναι 12,9% (8,4%)
Μάλλον Όχι 7,7% (18,6%)
Σίγουρα Όχι 41,5% (68,2%)
7. Τι θεωρείτε πως είναι τα ορατά σημάδια που αφήνουν τα αεροπλάνα στον ουρανό;
Υδρατμοί 61,3% (98,8%)
Αέρια ψεκασμού 28,7% (1,2%)
Εντυπωσιακό; Είναι προφανής η διαφορά, έτσι; Άλλος κόσμος. Στο γενικό πληθυσμό αυτοί που συμφωνούν σε όλα μαζί μου είναι το 2,2%, είπαμε. Σ’ αυτούς που παίρνουν το newsletter μου, όμως, το ποσοστό που συμφωνούν σε όλα μαζί μου είναι το 52%. Βεβαίως, αυτό δεν είναι κάτι καινούριο. Επιβεβαιώνουμε αυτά που ξέραμε ήδη. Μεταξύ μας τα λέμε. Και, φυσικά, και το υπόλοιπο 48% δεν είναι ότι είναι από εντελώς άλλο πλανήτη. Η συντριπτική πλειοψηφία τους απαντάνε διαφορετικά μόνο σε μία ερώτηση.
Αλλά φέτος σκέφτηκα να ψάξουμε και κάτι άλλο. Εκτός από το newsletter υπάρχουν και τα social media. Έχω ένα Facebook page και ένα λογαριασμό στο Twitter που παρακολουθούν μερικές χιλιάδες άνθρωποι. Τι είδους άνθρωποι είναι αυτοί; Είναι παρόμοιοι με αυτούς που έχουν γραφτεί και παίρνουν το newsletter; Είναι οι ίδιοι; Οπότε έβαλα και σε αυτά τα κοινά δυο άλλα, ολόιδια αλλά ξεχωριστά Google Forms και περίμενα. Μπορεί κάποιοι από εσάς να είδατε το ερωτηματολόγιο εκεί. Μπορεί κάποιοι να το απαντήσατε κιόλας.
Το πρώτο συμπέρασμα που βρήκα αξιοσημείωτο είναι η δυναμική του κάθε μέσου. Ας δούμε τα νούμερα:
Το newsletter το λαμβάνουν 3,6 χιλιάδες άνθρωποι και σε μία εβδομάδα μπήκαν και συμπλήρωσαν τη φόρμα οι 595.
Στο Twitter με ακολουθούν 24,8 χιλιάδες άνθρωποι και σε μία ημέρα μπήκαν και συμπλήρωσαν τη φόρμα μόνο 159.
Τη σελίδα του Facebook την παρακολουθούν 12,1 χιλιάδες άνθρωποι, και σε μία ημέρα μπήκαν και συμπλήρωσαν τη φόρμα οι 1099.
Δεν ξέρω, εγώ το βρήκα ενδιαφέρον.
Θεωρούσα, δε, ότι αυτά είναι διαφορετικά κοινά. Ότι σε κάθε μέσο βρίσκονται άλλοι άνθρωποι, άλλης ποιότητας, μεγαλύτερη ποικιλομορφία.
Δεν ισχύει.
Οι Twitter followers που απαντάνε όπως εγώ σε όλες τις ερωτήσεις είναι το 49% του συνόλου.
Οι Facebook followers (έτσι τους λέμε;) που απαντάνε όπως εγώ σε όλες τις ερωτήσεις είναι το 43% του συνόλου.
Αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι το πιο χρήσιμο συμπέρασμα από αυτή τη δοκιμή. Όχι το ότι μόνο 200.000 Έλληνες εκεί έξω είναι “Θοδωρόμυαλοι”, αλλά το ότι στις οθόνες μου κατά κανόνα μιλάω μόνο με αυτούς, γράφω μόνο σε αυτούς και διαβάζω μόνο αυτούς. Είναι σαν όλη η online δραστηριότητα να συμβαίνει σε μια φούσκα, χωρίς κανένα τρόπο επικοινωνίας με τον απ’ έξω κόσμο. Δεν ξέρω. Μπορεί τον υπόλοιπο κόσμο να τον βρίσκουμε στο Instagram, χωρίς να το ξέρουμε. Ή μπορεί εσείς να του μιλάτε στο Σνάψατ, πώς το λένε.
Για να σας βάλω και τα αναλυτικά νούμερα με εκτυφλωτικά χρωματάκια, ορίστε, παρακάτω βλέπετε τις ερωτήσεις με τα ποσοστά του γενικού πληθυσμού, του newsletter, του Facebook και του Twitter.
1. Με ποια από τις παρακάτω φράσεις συμφωνείτε περισσότερο;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δομές και εκφράζει συμφέροντα που δεν εξυπηρετούν την Ελλάδα και η χώρα θα πρέπει να αποχωρήσει από την Ε.Ε. 28% (2%) (5,2%) (3,2%)
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί πρόοδο και είναι αναγκαία η παραμονή της Ελλάδας σ’ αυτήν 67,2% (98%) (94,8%) (96,9%)
2. Συνολικά, από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα λέγατε ότι…
Περισσότερο ωφελημένη βγήκε η Ελλάδα 26,3% (95,8%) (90,7%) (96,2%)
Περισσότερο ωφελημένη βγήκε η Ε.Ε. 58,2% (4,2%) (5,3%) (3,8%)
3. Για εσάς προσωπικά θα ήταν καλύτερα
Να παραμείνουμε στο ευρώ 66% (98%) (94%) (98,1%)
Να επιστρέψουμε στη δραχμή 26,3% (2%) (6%) (1,9%)
4. Κατά τη γνώμη σας είναι σωστό τα παιδιά νόμιμων μεταναστών να λαμβάνουν άμεσα την ελληνική υπηκοότητα;
Ναι, σωστό 63,5% (92,6%) (88,4%) (88,6%)
Όχι, λάθος 34% (7,4%) (11,6%) (11,4%)
5. Εσείς προσωπικά πόσο συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την υιοθεσία παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια;
Συμφωνώ και Μάλλον συμφωνώ 18% (79,1%) (74,3%) (73,6%)
Μάλλον διαφωνώ και Διαφωνώ 79,6% (20,9%) (25,7%) (26,4%)
6. Θα συμφωνούσατε με την επαναφορά της θανατικής ποινής για ορισμένα εγκλήματα;
Σίγουρα Ναι 36,9% (4,7%) (5%) (3,8%)
Μάλλον Ναι 12,9% (8,4%) (10,2%) (12,6%)
Μάλλον Όχι 7,7% (18,6%) (23,2%) (19,5%)
Σίγουρα Όχι 41,5% (68,2%) (61,5%) (64,2%)
7. Τι θεωρείτε πως είναι τα ορατά σημάδια που αφήνουν τα αεροπλάνα στον ουρανό;
Υδρατμοί 61,3% (98,8%) (97,5%) (97,5%)
Αέρια ψεκασμού 28,7% (1,2%) (2,5%) (2,5%)
Αυτά που λέτε. Σας προτρέπω να κατεβάσετε το PDF της φετινής έρευνας και να μελετήσετε τα αποτελέσματα. Αν είστε μερακλής και γνώστης, να κατεβάσετε και τα raw data και να κάνετε και τις δικές σας αναλύσεις. Είναι χρήσιμα γιατί δείχνουν μια αρκετά καλή εικόνα του ποιοι είμαστε και τι μυαλά κουβαλάμε. Κανένα από τα νούμερα που θα βρείτε στην έρευνα ή από αυτά που βλέπετε παραπάνω δεν είναι απόλυτα ακριβή, κανένα από μόνο του δε λέει “την αλήθεια” (αλλά τι είναι “η αλήθεια”;) αλλά όλα μαζί δείχνουν αρκετά γλαφυρά προς τα πού πάει η συνισταμένη. Κι εμείς, εγώ κι εσείς, παρεκκλίνουμε της συνισταμένης αισθητά. Ξαναλέω: Αυτό δεν είναι καλό ή κακό. Δεν είναι κάτι που πρέπει να μας κάνει να νιώθουμε ξεχωριστοί ή αυτάρεσκοι. Ούτε και υπάρχει κάποιο πρακτικό συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί από όλα αυτά, τα νούμερα και τα στοιχεία δεν αποτελούν επιχειρήματα για κάποιας μορφής δράση ή αντίδραση. Αποτελούν σκέτη γνώση, ή ούτε καν γνώση, context.
Κι αν είστε σαν εμένα, που είστε, αυτό τις περισσότερες φορές αρκεί.
