Όπως και πέρυσι, θα ξεδιαλέξω εδώ πέντε από τα βιβλία που διάβασα τη χρονιά που τελειώνει. Αυτά δεν είναι “τα καλύτερα” που διάβασα, όχι ακριβώς. Γιατί τι θα πει “τα καλύτερα”; Από ποια άποψη; Είναι θολός ο ορισμός. Κοιτάζοντας τη λίστα, όμως, είναι προφανές ότι κάποια από τα βιβλία που διάβασα μου έμειναν περισσότερο, μου έδωσαν περισσότερα, τα θυμάμαι ή τα μνημονεύω συχνότερα. Αυτά έχω εδώ μέσα. Ως εκ τούτου είναι λίγο αχταρμάς η λίστα, η οποία περιλαμβάνει από κινέζικη επιστημονική φαντασία μέχρι non-fiction πολιτικο-ιστορική ανάλυση.
Για φέτος είχαμε, λοιπόν.
5. Cixin Liu – The Three Body Problem
Η επιστημονική φαντασία δεν είναι για όλους, κι αυτό εδώ το βιβλίο είναι καθαρή επιστημονική φαντασία, και μάλιστα κινέζικη (!) αλλά τα θέματα τα οποία πραγματεύεται είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα και για ένα λίγο ευρύτερο κοινό, κατά τη γνώμη μου. Το σημαντικότερο στοιχείο του βιβλίου, το οποίο κατά τα άλλα διηγείται ένα μυστικό σχέδιο επικοινωνίας με εξωγήινους πολιτισμούς που ξεκινά κατά την περίοδο της Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα, είναι το ότι σε βάζει να σκεφτείς θέματα αστρονομίας και θεωρητικής φυσικής με τρόπο εντελώς πρωτότυπο, φυσικό και ενταγμένο στην (υποτυπώδη, έστω) πλοκή του βιβλίου. Οι χαρακτήρες είναι απλοϊκοί, η ιστορία δεν είναι τίποτε το τρομερό ή ανεπανάληπτο (αυτή που διαδραματίζεται στον δικό μας κόσμο, τουλάχιστο, γιατί υπάρχει κι άλλη, που είναι πιο ενδιαφέρουσα), αλλά το μήνυμα, οι πολύ ωραίες ιδέες και οι χρήσιμες πληροφορίες περνούν με φυσικό και δομικά άρτιο τρόπο μέσα από την ιστορία, και στο τέλος έχεις την εντύπωση ότι διάβασες κάτι πολύ σημαντικότερο από ένα απλό βιβλίο με εξωγήινους.
Είναι το πρώτο μέρος τριλογίας, δεν έχω διαβάσει ακόμα το δεύτερο και το τρίτο μέρος. Να σας πω την αλήθεια, μου κάνει εντύπωση το ότι έχει συνέχεια αυτή η ιστορία. Τελειώνει πολύ ικανοποιητικά.
4. Seth Stephens-Davidowitz – Everybody Lies
Εδώ έχουμε ένα εκλαϊκευμένο non-fiction βιβλίο για τα big data. Βεβαίως, τα big data δεν είναι ένα θέμα πάρα πολύ συναρπαστικό κατά τη γνώμη μου, ούτε και ιδιαίτερα καινούριο. Η προσέγγιση του συγγραφέα, δε, είναι υπέρ το δέον ενθουσιώδης, σε βαθμό που να θυμίζει κάπως αυτούς τους πολύ αλλοπαρμένους μελλοντολόγους που πίστευαν ότι το ίντερνετ θα φέρει παγκόσμια ειρήνη και απεριόριστη ευημερία για όλους. Το σημαντικό και το χρήσιμο, όμως, δεν είναι στα συμπεράσματα του συγγραφέα (ο οποίος ήταν data scientist στη Google) για την αξία των big data, αλλά στα αποτελέσματα των αναλύσεων που έκανε ο ίδιος και άλλοι σε μεγάλα datasets της Google, του Facebook, του Pornhub και άλλων πηγών. Αυτό είναι το ζουμί της ιστορίας. Για πρώτη φορά η ανθρωπότητα έχει πρόσβαση σε αφιλτράριστα, αχανή και ακριβή δεδομένα για τα πράγματα που σκέφτονται, τα πράγματα που πιστεύουν και τα πράγματα που κάνουν στ’ αλήθεια τα μέλη της. Ποτέ άλλοτε δεν μπορούσαμε να μετρήσουμε με τόση ακρίβεια πόσοι είναι πραγματικά οι ρατσιστές, ποιες είναι οι μεγαλύτερες ανησυχίες των γυναικών για τους συντρόφους τους, πόσοι άνδρες αναζητούν ομοφυλοφιλικό υλικό στο ίντερνετ και άλλα δεδομένα που οι (κοινωνικές, κυρίως) επιστήμες μέχρι τώρα μόνο να εκτιμήσουν μπορούσαν. Για όποιον ενδιαφέρεται για αυτά τα πράγματα αυτό το βιβλίο είναι μια καλή αφετηρία. Το έχω χρησιμοποιήσει και σε άρθρο μου στο παρελθόν, αν θυμάστε.
3. Χάνια Γιαναγκιχάρα – Λίγη Ζωή
Αυτό είναι μάλλον το μεγαλύτερο (σε έκταση) βιβλίο που έχουμε διαβάσει ποτέ στο Bookworm, και ενδέχεται να είναι και το πιο μαύρο. Μαύρο, μαύρη μαυρίλα πλάκωσε, μαύρη σαν καλιακούδα, μια θλίψη, μια δυστυχία, μια αλληλουχία απίστευτα οδυνηρών πραγμάτων που συμβαίνουν σε μια παρέα νέων, επιτυχημένων και πλούσιων στη Νέα Υόρκη. Αλλά είναι τόσο καλογραμμένο, και με τόσο ωραία δομή, διάρθρωση, κλιμάκωση και ανάπτυξη, που δεν μπορείς να το αφήσεις κάτω εύκολα, παρ’ όλο που όσο περνάνε οι σελίδες όλο και περισσότερο δένεσαι με τους χαρακτήρες, και άρα όλο και περισσότερο σε επηρεάζουν αυτά που τους συμβαίνουν. Είναι δύσκολο, σκληρό και υπέροχο. Το συστήνω ανεπιφύλακτα.
Κυκλοφορεί στα ελληνικά από το Μεταίχμιο, αν προτιμάτε να το διαβάσετε στα εγγλέζικα, μπορείτε να το βρείτε εδώ.
2. Archie Brown – The Myth of the Strong Leader
Άλλο ένα non-fiction, αυτό πολύ πιο “σοβαρό” και σφιχτό και βαρύ. Ο Άρτσι Μπράουν είναι καθηγητής στην Οξφόρδη κι εδώ ξεδιαλέγει από την πολιτική ιστορία του τελευταίου αιώνα μερικούς χαρακτηριστικούς ηγέτες και αποδομεί το μύθο του “ισχυρού ηγέτη”, αυτού που παίρνει τη χώρα του από το χεράκι και την οδηγεί από μόνος του στο μέλλον. Αναλύοντας τις πολυάριθμες περιπτώσεις, τεκμηριώνει το συμπέρασμα ότι οι πιο σημαντικοί και οι πιο επιδραστικοί ηγέτες της σύγχρονης ιστορίας δεν ήταν οι ισχυροί, αυτοί που συγκέντρωναν μεγάλη δύναμη και έπαιρναν προσωπικά όλες τις σημαντικές αποφάσεις, αλλά άλλοι, πιο “αδύναμοι”, πιο άχρωμοι, ίσως και λιγότερο δημοφιλείς, που όμως είχαν περισσότερο συνεργατικό πνεύμα, επεδίωκαν συμβιβασμούς και συναινέσεις και λειτουργούσαν περισσότερο ως καταλύτες για την υλοποίηση ιδεών άλλων, παρά για την επιβολή της προσωπικής τους ατζέντας. Είναι πολύ ωραίο, αν σας ενδιαφέρει είτε η πολιτική, είτε η ιστορία, είτε και τα δύο, αξίζει να το διαβάσετε.
Είχα γράψει άρθρο και γι’ αυτό.
1. George Saunders – Lincoln in the bardo
Εδώ είμαστε. Η καλύτερη λογοτεχνική εμπειρία που είχα φέτος ήταν το να ακούω το audiobook του πρώτου μυθιστορήματος του Τζορτζ Σόντερς περπατώντας ή οδηγώντας στην Αθήνα, με 166 διαφορετικές φωνές (μεταξύ των οποίων μερικοί εξαιρετικοί και διάσημοι ηθοποιοί, ο Ντέιβιντ Σεντάρις και ο ίδιος ο συγγραφέας) να παίζουν κάτι σαν ραδιοφωνικό θέατρο μεταφέροντας μια συγκινητική, εξαιρετικά καλογραμμένη και εξαιρετικά ασυνήθιστα διαρθρωμένη ιστορία για έναν Πρόεδρο των ΗΠΑ, την απώλεια του γιού του, την αξία της ζωής, της κρίσης, τη φύση της ανθρώπινης ψυχής και άλλα ωραία σε μια ιστορία, βασικά, με φαντάσματα.
Το βιβλίο κέρδισε το Man Booker το 2017. Έχει κυκλοφορήσει και στα ελληνικά από τον Ίκαρο, το διαβάσαμε κι αυτό στο Bookworm.
Στα αγγλικά μπορείτε να το βρείτε τυπωμένο εδώ, αλλά είπαμε, εγώ προτείνω το audiobook.
—
τέλος, μιας και τελείωσε η λίστα,
Ξεδιάντροπη διαφήμιση: Τα δικά μας βιβλία
Με την άδειά σας θα σας επισημάνω τώρα πως το 2017 από το δικό μου μικρόκοσμο βγήκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τα εξής βιβλία, τα οποία σας προτείνω ανεπιφύλακτα και καθόλου αντικειμενικά
Μια μικρή αστυνομική ιστορία που διαδραματίζεται στην Αθήνα, στα αγγλικά. Διαβάστε εδώ το πώς και γιατί την έγραψα πρόπερσι, και γιατί μπορείτε να τη διαβάσετε μόλις τώρα. Κοστίζει $3.
Στέλλα Κάσδαγλη: Πριγκίπισσα Αθηνά – Πατάκης
Οι περιπέτειες μιας πριγκίπισσας διαφορετικής από τις άλλες, που θέλει ας πούμε να βρει μια δουλειά να κάνει και βαριέται να περιμένει τον πρίγκιπα. Έχουν κυκλοφορήσει τα δύο πρώτα βιβλία της σειράς (το πρώτο, το δεύτερο) και ακολουθούν άλλα τρία.
Τζόναθαν Τέπερμαν: Λύσεις Υπάρχουν – διαΝΕΟσις
Πώς έλυσε η Σιγκαπούρη το πρόβλημα της διαφθοράς; Τι έκανε η Βραζιλία για να μειώσει δραστικά τη φτώχεια; Και πώς κατάφερε η Ν. Κορέα από την επιτήρηση του ΔΝΤ να φτάσει να γίνει μια από τις πιο δυναμικές οικονομίες του κόσμου; 10 λύσεις σε 10 μεγάλα προβλήματα, από έναν αμερικανό δημοσιογράφο.
Σωτηρόπουλος/Χριστόπουλος: Πολυνομία και Κακονομία στην Ελλάδα – διαΝΕΟσις
Γιατί έχουμε τόσο πολλούς νόμους στην Ελλάδα; Και γιατί είναι τόσο κακογραμμένοι, ασαφείς ή αντικρουόμενοι; Οι ερευνητές κατέγραψαν όλους τους νόμους που πέρασαν στη χώρα από το 2001 ως το 2016 και εξηγούν το μέγεθος και τις αιτίες του προβλήματος, ενώ προτείνουν και πολυάριθμες, συγκεκριμένες λύσεις.
Έρευνες 2016 – διαΝΕΟσις
Σε αυτό το τεύχος έχουμε συγκεντρώσει τις συνόψεις όλων των ερευνών που κάναμε το 2016. Χρήσιμο για να πάρετε μια γεύση για το τι κάνουμε σ’ αυτή τη δουλειά. Το τεύχος του 2017 ετοιμάζεται τώρα.