Τον Οκτώβριο του 2023 ρώτησα τα μέλη του 241020 Club: “τι αναπάντητες ερωτήσεις έχετε για την κλιματική κρίση”; Και μου έστειλαν. Μπόλικες. Τις ξεδιάλεξα, τις ομαδοποίησα και συγκέντρωσα τις 50 πιο βασικές και σημαντικές, και μετά έψαξα να βρω τις απαντήσεις. Ταξίδεψα σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και σε ξένες χώρες, μίλησα με ειδικούς, διάβασα βιβλία και papers, προσπάθησα να καταλάβω όλες τις απαντήσεις πάρα πολύ καλά, και να μετά προσπάθησα να τις γράψω με όσο πιο απλά λόγια γίνεται. Το αποτέλεσμα είναι ένα βιβλίο, που κυκλοφόρησε το Φεβρουάριο του 2025 από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Λέγεται “Μια Ελληνική Κλιματική Κρίση”. Εδώ θα σας γράψω μερικά βασικά πράγματα που χρειάζεται να ξέρετε γι’ αυτό.
Το “Μια Ελληνική Κλίματική Κρίση” είναι ένα έγχρωμο βιβλίο 400 σελίδων, που περιέχει 15 (δικές μου) φωτογραφίες, 22 σχήματα, διαγράμματα, ζωγραφιές και σκίτσα, 5 QR codes και περίπου 300 παραπομπές σε άλλα βιβλία, επιστημονικά άρθρα και πηγές. Κυρίως, περιέχει εκτενείς αλλά απλές, εκλαϊκευμένες απαντήσεις στις εξής 50 ερωτήσεις:
Το βιβλίο αυτό διαφέρει αρκετά από πολλά άλλα που έχουν κυκλοφορήσει τα τελευταία χρόνια γι’ αυτό το θέμα, και μάλιστα με διάφορους τρόπους. Πρώτα απ’ όλα, είναι γραμμένο με απλά λόγια, στο ύφος που είναι γραμμένα και τα άρθρα μου στην εφημερίδα, ή το εβδομαδιαίο νιουζλέτερ. Όπου, δε, περιγράφονται περίπλοκα φυσικά φαινόμενα, αυτό το βιβλίο περιέχει κάτι που θα ήθελα να το είχα βρει σε όσα στριφνά και δύσκολα διάβασα τα προηγούμενα χρόνια: διαλείμματα. Κενές σελίδες, για να ζωγραφίσετε κάτι, ή να κρατήσετε σημειώσεις. Μια μικρή παύση. Επιπλέον, περιέχει και ιστορίες. Στο πλαίσιο της έρευνας για το βιβλίο αυτό ταξίδεψα στη Θεσσαλία, στον Έβρο, στην Κύθνο, στο Όσλο, στην Κοπεγχάγη, στην Καλιφόρνια και στην ορεινή Κορινθία -και γράφω μέσα για πράγματα που είδα και άκουσα εκεί.
Επιπλέον, το βιβλίο μου περιέχει και διάφορες σχεδιαστικές παραξενιές. Κάποιες τις σκέφτηκα εγώ -όπως, για παράδειγμα, τα διαλείμματα με τις κενές σελίδες, ή κάποια χειρόγραφα σκίτσα που παρήγγειλα από δύο ειδικούς. Τις περισσότερες παραξενιές, όμως, τις σκέφτηκε ο Σάκης Στριτσίδης, ο γραφίστας που επιμελήθηκε το βιβλίο. Για παράδειγμα, σε ένα σημείο αναφέρομαι στην ετυμολογία της λέξης “όζον”. Και ο Σάκης πήγε και έκανε αυτό:
Δεν του το ζήτησα. Δεν του είπε κανείς “σκέψου καμιά σχεδιαστική ομορφιά όπου ταιριάζει”. Μοναχός του τα σκέφτηκε. Έχει προσθέσει πολλά τέτοια μικρά μυστικά μέσα στο βιβλίο. Αξίζει να τα αναζητήσετε όλα.
Κατά τη διάρκεια της συγγραφής του έμαθα πολλά και, επιπλέον, συνέβη και κάτι που με τίποτε δεν περίμενα εκ των προτέρων: άλλαξα γνώμη. Για κάποιες από τις πτυχές του προβλήματος, έμαθα ότι τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς όπως τα ήξερα. Και βγήκα από όλη αυτή τη διαδικασία σοφότερος, αλλά και πολύ πιο αισιόδοξος από ότι όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι με αυτό το πολύ δύσκολο θέμα, περισσότερα από δέκα χρόνια πριν. Εύχομαι να βγείτε κι εσείς κάπως έτσι, μετά τις τετρακόσιες του σελίδες.
Online ΠαραγγελίαΑλλά αρκετά σας είπα εγώ. Διαβάστε εδώ μερικές γνώμες από άλλους ανθρώπους που διάβασαν το βιβλίο:
«Ένα έξοχο, ευσύνοπτο, κατανοητό και ταυτόχρονα διεισδυτικό βιβλίο, που καταπιάνεται με το μεγαλύτερο, το πιο επείγον ζήτημα της εποχής μας, την κλιματική αλλαγή. Απευθύνεται σε κάθε πολίτη που θέλει να μάθει πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει ειδικότερα την Ελλάδα και ποιες πρακτικές μπορούν να συμβάλουν στη διαχείρισή της».
Εμμανουέλα Δούση, Καθηγήτρια διεθνών θεσμών στο ΕΚΠΑ, κάτοχος της έδρας UNESCO για την κλιματική διπλωματία
«H ανάγνωση του βιβλίου, όπως και ο τρόπος παρουσίασης, είναι πολύ ελκυστικά, καθώς ο κ. Γεωργακόπουλος προσφέρει στον αναγνώστη μία άμεση συζήτηση μαζί του, κάτι που δύσκολα βρίσκει κανείς με τέτοια επιτυχία στη βιβλιογραφία για την κλιματική κρίση».
Χρήστος Ζερεφός, Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών και Εθνικός Εκπρόσωπος για την Κλιματική Αλλαγή
“Η κλιματική κρίση δεν είναι απλά ένα επιστημονικό ζήτημα. Είναι η μεγαλύτερη πρόκληση της εποχής μας. Στο βιβλίο, ο συγγραφέας συνδέει περίτεχνα όλες τις πτυχές αυτής της περίπλοκης και πολυ-παραγοντικής πρόκλησης, τόσο στην παγκόσμια όσο και στην εθνική κλίμακα. Ο λόγος είναι άμεσος και κατανοητός, ακόμα και αν αφορά θέματα που είναι επιστημονικά περίπλοκα. Με εύστοχα παραδείγματα και εύληπτες εξηγήσεις, το βιβλίο παρουσιάζει τα αίτια, τις επιπτώσεις αλλά –και κυριότερα– τις λύσεις αυτής της παγκόσμιας πρόκλησης. Το βιβλίο δεν εξωραΐζει την κατάσταση, αλλά αντίθετα την προσεγγίζει με έντονη κριτική ματιά. Επιλέγει να καλλιεργήσει την ελπίδα αντί να επενδύσει στο φόβο. Ενα βιβλίο που λείπει από τη βιβλιογραφία για την κλιματική κρίση”.
Κώστας Καρτάλης, Καθηγητής Φυσικής Περιβάλλοντος και Κλίματος στο ΕΚΠΑ και μέλος της επιστημονικής επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κλιματική αλλαγή
“Ό,τι θέλετε να μάθετε για την κλιματική αλλαγή σε ένα μόνο βιβλίο. Δεν θα χρειαστείτε διδακτορικό για να το διαβάσετε, μιας και την εκλαΐκευση της πληροφορίας την ανέλαβε ο συγγραφέας με σοβαρότητα και σεβασμό. Αυτός εκπλήρωσε το ρόλο του με απρόσμενα καλό τροπο. Εσείς προχωρήστε στα επόμενα βήματα. Γιατί μετά την ανάγνωση του βιβλίου, δεν θα μπορείτε να πείτε “μα δεν ήξερα!””
Νίκος Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace
“Μία απλουστευμένη αλλά καθόλου απλοϊκή προσέγγιση στην όλη προβληματικότητα για την κλιματική αλλαγή. Πολύ σωστά προϋποθέτει ο συγγραφέας ότι οι άνθρωποι θα κάνουν ενημερωμένες επιλογές όταν έχουν αυθεντική και αντικειμενική ενημέρωση. Έτσι παρουσιάζει την κλιματική πρόκληση από διάφορες ιδιότητες, όλες αξιόπιστες και αξιέπαινες—από την προοπτική του έμπειρου δημοσιογράφου, του ενεργού πολίτη, του γονιού που αγωνιά. Τέλος, αναγνωρίζει τη δύναμη του λόγου και των έργων, κάτι που συνάμα σημαίνει ότι αντιλαμβάνεται και τη δύναμη της σιωπής και της αδιαφορίας”.
π. Ιωάννης Χρυσαυγής, Θεολογικός Σύμβουλος του Οικουμενικού Πατριάρχη για περιβαλλοντικά θέματα